Chodzi konkretnie o ściany budynku dawnych pras wysłodkowych z elementami dekoracyjnymi w ścianie szczytowej od strony ul. Cukrowej. Budynek ten przylega do suszarni, które jest właśnie wyburzana. Na pofabrycznym terenie firma Alsecco prowadzi kolejny etap budowy osiedla „Nowa Cukrownia”.

Wcześniej Miejski Konserwator Zabytków chciał, by zachowana została większa część dawnej zabudowy. Gdy deweloper rozebrał w ostatnich miesiącach dwa pobliskie, połączone ze sobą budynki (zdaniem MKZ bez pozwolenia), sprawa dwukrotnie została zgłoszona do prokuratury. Sąd przyznał jednak rację inwestorowi i przedstawionym przez niego ekspertyzom. Pofabryczna zabudowa była w złym stanie i rzeczywiście mogła stwarzać zagrożenie.

Co jest tam najcenniejszego pod względem zabytkowym?

Na początku tego roku z historycznej cukrowni pozostał więc budynek suszarni stojący wzdłuż ul. Cukrowej, którego niejako częścią jest budynek dawnych pras wysłodkowych. Częścią dodajmy starszą, bo powstałą jeszcze w XIX wieku. Podstawą prawną ochrony tej zabudowy są uzgodnione z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Dla obszaru dawnej cukrowni uchwalono go w październiku ubiegłego roku. Przedstawiciele dewelopera wnioskowali wówczas o wyłączenie historycznego budynku także z Gminnej Ewidencji Zabytków (z wojewódzkiego rejestru kompleks cukrowni „wypadł” w 2017 r). Miasto się na to nie zgodziło, ale dokonało pewnych zmian w zapisach mpzp.

Ostatecznie ustalono, że w zachowanym budynku ochroną objęty zostanie: charakter historycznej zabudowy przemysłowej, elewacja ceglana i elementy dekoracyjne w ścianie szczytowej od strony ul. Cukrowej. To otworzyło drogę do porozumienia inwestora z Miejskim Konserwatorem Zabytków w sprawie częściowego wyburzenia suszarni i budowy w jej miejscu obiektu o podobnym charakterze.

Porozumienie w sprawie rozbiórki

- Zgoda na częściową rozbiórkę i odtworzenie budynku poprzedzona była wnikliwą analizą pogłębionej ekspertyzy technicznej, która wykazała brak przydatności konstrukcji budynku przy adaptacji na nowe funkcje oraz oceną wartości zabytkowych tej części obiektu – tłumaczy Michał Dębowski, Miejski Konserwator Zabytków.

Jak podaje biuro MKZ w przedłożoną dokumentację projektową wprowadzono zmiany polegające na:

- zachowaniu i adaptacji budynku dawnych pras wysłodkowych o metryce XIX-wiecznej (część szczytowa budynku)

- rozbiórce i odtworzeniu z przystosowaniem do nowej funkcji budynku dawnego magazynu i suszarni z przywróceniem pierwotnej formy architektonicznej oraz z wykorzystaniem do licowania ścian obwodowych cegły rozbiórkowej (część budynku z lat 30-tych XX w.).

XIX-wieczne ściany na pewno zostaną

Inwestor, firma Alsecco, zapowiada, że przyjęte ustalenia są ostateczne i najcenniejsza zabytkowo część cukrowni na pewno zostanie zachowana. Choć tak naprawdę mówimy tu tylko o zewnętrznych murach najstarszej części zabudowy.

- Zgodnie z aktualnym pozwoleniem na budowę zostają ściany które prawdopodobnie powstały w XIX w. Nie mamy żadnych planów w zakresie zmiany tego pozwolenia. Chcielibyśmy przeprowadzić tę odbudowę w sposób zgodny z aktualnym uzgodnieniem z Miejskim Konserwatorem Zabytków – mówi Grzegorz Kecman, prezes Alsecco.

Czy rozbiórka jest prowadzona zgodnie z wydanym pozwoleniem na budowę?

Pewne nieścisłości pojawiły się już w związku z rozbiórką suszarni, która miała być prowadzona w trzech etapach, a rozpoczęcie kolejnego miało poprzedzać odtworzenie części historycznego budynku. Tymczasem zdaniem MKZ zburzono już więcej, niż miało zostać to zrobione w pierwszym etapie.

- Po dokonaniu wstępnej oceny MKZ rozważy wystąpienie do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z wnioskiem o zbadanie zgodności prowadzonych robót budowlanych z wydanym pozwoleniem na budowę – mówi Michał Dębowski.

- Wszystkie prace prowadzone są zgodnie z uzyskanym pozwoleniem na budowę i przepisami prawa budowlanego. Zakres prowadzonych wyburzeń jest również zgodny z uzgodnieniem z Miejskim Konserwatorem Zabytków. W projekcie budowlanym mamy przewidzianą możliwość podziału prac na trzy etapy. Rozważamy scalenie poszczególnych etapów rozbiórki i odbudowy. Etapowanie prac rozbiórkowych i budowlanych nie jest warunkiem uzgodnienia z MKZ. Cegłę która będzie w dobrym stanie planujemy wykorzystać do wykonania elewacji – twierdzi natomiast Grzegorz Kecmann.

Miały być „lokale o podwyższonym standardzie”

Budowa osiedla „Nowa Cukrowania” rozpoczęła się w 2015 r. Na początku deweloper zapowiadał większe wykorzystanie starej zabudowy. W komunikacie rozesłanym do mediów można było przeczytać: „Interesującym elementem „Nowej Cukrowni” będą lokale o podwyższonym standardzie. Alsecco przeznaczy na ten cel część zabudowań byłej fabryki i suszarni (od strony ul. Cukrowej)”. Zastanawiano się, czy mogą powstać tam lofty.

- Koncepcja loftów była rozważana, ale z uwagi na specyfikę i stan budynków pofabrycznych, nigdy nie deklarowaliśmy ich realizacji – mówi dziś Grzegorz Kecman.

W miejscu wyburzonych budynków, połączona z zachowanymi ścianami XIX-wiecznego budynku, powstanie zabudowa nawiązująca do tej historycznej. Są wizualizacje, które można porównać ze zdjęciem z historycznej cukrowni.