Na początku tego roku minęło sto lat od urodzin pierwszego wojewody Szczecina – Leonarda Borkowicza – postaci niezwykle barwnej, a niestety w dużym stopniu już zapomnianej. Dziś po raz pierwszy pokazany został film dokumentalny „Bezsenność” w reżyserii Andrzeja Titkowa, właśnie o tym człowieku opowiadający.

Projekcja i debata

Uroczysta projekcja tego dzieła w sali Bogusława na Zamku Książąt Pomorskich była wydarzeniem nie tylko artystycznym, ale także społecznym. Przy współpracy z Pełnomocnikiem Marszałka ds. Centrum Dialogu Przełomy, została zorganizowana debata  pod hasłem: „Komu stawiać pomniki, kogo z nich zdejmować?”. Oprócz  wielu zaproszonych gości, wzięła w niej udział także  młodzież licealna z Choszczna, Stargardu Szczecińskiego, Nowogardu i Kamienia Pomorskiego.  Dyskusja została  przeprowadzona po projekcji, natomiast tuż przed nią,  podczas krótkiej konferencji prasowej, Andrzej Titkow odpowiadał na pytania dziennikarzy.

Żywa postać

Powiedział wówczas m.in., że pierwsza reakcja publiczności jest dla niego bardzo ważna, dlatego pokaz kolaudacyjny traktuje jako bardzo cenny test dla swego filmu. „Osobiście go znałem i on mnie fascynował jako ktoś, kto zaprzeczył ideologii, której przez wiele lat służył. To postać skomplikowana, wieloznaczna i rozdarta niczym bohater  antycznej tragedii” mówił o Borkowiczu. „Nie jest to film hagiograficzny, ale zapis wspomnień o pełnej, żywej postaci z jej błędami i porażkami. On sam jest zresztą  w nim obecny jako narrator niektórych sekwencji”.

Szesnasta produkcja

„Bezsenność” została dofinansowana kwotą 80 tysięcy złotych z  Zachodniopomorskiego Funduszu Filmowego „Pomerania”  i jest to już szesnasta produkcja wsparta w ramach tego projektu. Zdjęcia do filmu powstawały oczywiście w Szczecinie, a także Warszawie, Radomiu, Vancower, Lwowie i Berezie Kartuskiej. Znalazły się w nim  wypowiedzi osób dobrze znających  Borkowicza - Walentego Titkowa, (ojca reżysera dokumentu), profesora Kazimierza Kozłowskiego, Krystyny Łyczywek (która uczyła jego żonę francuskiego) oraz członków rodziny byłego wojewody. Muzyka ilustrująca ten obraz to dzieło Tomka Lipińskiego i Aleksandra Koreckiego.

Urodzony w Wiedniu

Leonard Borkowicz urodził się 4 stycznia 1912 w Wiedniu, był  oficerem Wojska Polskiego, międzynarodowym działaczem komunistycznym, a także pisarzem, dziennikarzem (w tym zastępcą redaktora naczelnego pisma „Polityka”) i tłumaczem literatury. W lutym 1946 roku był jednym z organizatorów ogólnopolskiego zlotu młodzieży pod hasłem „Trzymamy straż nad Odrą” na Wałach Chrobrego . Wspomagał wielu cenionych pisarzy i przyczynił się do  osiedlenia się w Szczecinie m.in. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Jerzego Andrzejewskiego, czy  Witolda Wirpszy. Zmarł śmiercią samobójczą w 1989 roku.

Filmowy życiorys

Jego życiorys był tak bogaty w interesujące wydarzenia, że z oczywistych względów „Bezsenność” nie wyczerpuje  wszystkich wątków. Być może w przyszłości ktoś stworzy film fabularny o Borkowiczu, bo to bezsprzecznie znakomity temat. On sam zresztą był także związany z tą dziedziną kultury.  W latach pięćdziesiątych  kierował Centralnym Urzędem Kinematografii. i wówczas na fali politycznej odwilży  zezwolił m.in. na realizację filmu „Kanał” Andrzeja Wajdy.