Jak brzmiała muzyka wykonywana w Nowej Synagodze w Szczecinie? Jaka towarzyszyła jej atmosfera? Co dzisiaj może przynieść nam jej słuchanie? W jaki sposób odtwarza się muzykę po wielu latach zapomnienia? Na te pytania będziemy szukać odpowiedzi podczas koncertu „Muzyka Nowej Synagogi”, który odbędzie się w niedzielę, 8 września, o 19:00 w kościele św. Trójcy w Szczecinie. Na wydarzenie zapraszają organizatorzy Międzynarodowych Dni Muzyki Żydowskiej, które odbędą się po raz siódmy.

– Pierwsze pytanie, które zawsze słyszę, to gdzie w Szczecinie znajdowała się synagoga? – mówi Jakub Stefek, organista i kierownik artystyczny koncertu i festiwalu. – Dziś jest to ulica Dworcowa, przed wojną nazywała się Zielony Szaniec. Obok biblioteki jest pusty plac, nad nim widać potężny mural. To tam rozbrzmiewała muzyka, którą przypominamy od siedmiu lat.

Nowa Synagoga w Szczecinie została otwarta w 1875 roku i od razu stała się ważnym miejscem na kulturalnej mapie regionu. Śpiewali w niej profesjonalni kantorzy z towarzyszeniem chóru i organów. Osoby różnych wyznań tłumnie wypełniały bożnicę podczas koncertów. Niektórzy kompozytorzy pisali utwory specjalnie na zamówienie Gminy Żydowskiej w Szczecinie.

W bożnicy odbywały się także koncerty muzyki klasycznej. Szczególną pamięć zachowywano o Carlu Loewe, który kilka dekad wcześniej przyjaźnił się z kantorem Abrahamem Lichtensteinem i razem występowali zarówno w synagodze, jak i poza nią. Wzmianki o dawnym życiu muzycznym zachowały się w pamiętnikach, wspomnieniach i notatkach. – Wiemy na przykład, że specjalnie powołana komisja chciała, aby szczecińskie organy wzorować na instrumencie kościoła dworskiego w Lucernie. To wiele nam mówi o jej wysublimowanym guście muzycznym – opowiada Jakub Stefek.

Warto dodać, że muzyczne tradycje szczecińskiej synagogi sięgają daleko poza nasze miasto. W marcu ubiegłego roku po raz pierwszy w Szczecinie gościł Uri Shani, jedyny budowniczy organów w Izraelu. Jego prapradziadek, Jakob Sarahsson, był głównym kantorem Szczecina na przełomie XIX i XX wieku. Uri przechowuje w swoim warsztacie jedyne znane dziś pamiątki po Nowej Synagodze na Dworcowej – dwa srebrne świeczniki, które Sarahsson otrzymał w prezencie na koniec swojej posługi. Uri Shani wygłosił wykład w Willi Lentza o historii swojej rodziny i jej wspomnieniach dawnego Szczecina. Obecnie kończy pracę nad nowym instrumentem dla Akademii Muzycznej w Jerozolimie.

W Archiwum Państwowym w Szczecinie zachowały się akta budowlane synagogi, z których można odtworzyć jej układ, dzieje kolejnych przebudów, a także stan po zniszczeniu w 1938 roku. Dziś w tym miejscu jest pusty plac na tyłach Książnicy Pomorskiej, a nad nim od niedawna widnieje popularny w Szczecinie mural przedstawiający fasadę dawnej bożnicy.

W niedzielnym koncercie „Muzyka Nowej Synagogi” wystąpi ExQuartet, kwartet smyczkowy składający się z muzyków Filharmonii w Szczecinie oraz Zespół Yael z Warszawy, który tworzą wokaliści, absolwenci tamtejszego Uniwersytetu Muzycznego. Na organach towarzyszyć im będzie Jakub Stefek, wykładowca Akademii Sztuki w Szczecinie i organista w Synagodze Pestalozzistrasse w Berlinie. Koncert dofinansowany jest z Funduszu Małych Projektów Euroregionu Pomerania. Szczegółowe informacje oraz bilety dostępne są na stronie www.spotonart.com/mns.

7. edycja Międzynarodowych Dni Muzyki Żydowskiej w Szczecinie odbywa się w dniach 5-8 września. Wydarzenie organizowane jest przez Fundację SPOT.ON ART we współpracy z Muzeum Narodowym oraz Ogrodami Śródmieście.

 

Koncert „Muzyka Nowej Synagogi”

08.09.2024 (niedziela), 19:00

Kościół Ewangelicko-Augsburski Św. Trójcy w Szczecinie

ul. Energetyków 8

Wykonawcy:

  • Projekt Yael - śpiew

  • ExQuartet - kwartet smyczkowy

  • Jakub Stefek - organy