Już 1 stycznia 2026 roku Szczecin ma szansę zostać pierwszym miastem wojewódzkim, które będzie miało w swoich granicach park narodowy. Przypomnijmy: do parku zostaną włączone dwie wyspy na wysokości Klucza – Klucki Ostrów oraz Zaklucki Ostrówek oraz niewielka działka na Dziewokliczu.
Jakie będą granice Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry?
Projektowany park narodowy ma znajdować się na terenie trzech gmin: obok Szczecina są to gminy Widuchowa i Kołbaskowo (na pierwszym etapie park ma powstać bez gminy Gryfino, ale to tam będzie siedziba parku).
Jak czytamy na stronach Rządowego Centrum Legislacji: „Granice projektowanego Parku obejmują obszar Międzyodrza z wyłączeniem kanałów: Klucz - Ustowo oraz Gartz – Marwice. Oba ramiona rzeki Odry: Odra Zachodnia i Odra Wschodnia nie zostały włączone do projektowanego Parku i jego otuliny. W obszar projektowanego Parku zostały włączone trzy wyspy wychodzące poza główny teren Międzyodrza – wyspa Łęgi Kurowskie położona między Odrą Zachodnią, a Kanałem Kurowskim oraz kompleks dwóch wysp położonych między Odrą Wschodnią, a Kanałem Kurowskim: Klucki Ostrów i Zaklucki Ostrówek”.
Aby prace na utworzeniem parku mogły trafić na etap centralny – musiały się na to zgodzić samorządy, które zaakceptowały proponowane granice samego parku i jego otuliny. Bez ponownej zgody samorządów nie można tych granic zmieniać.
Po co jest potrzebny park narodowy na Międzyodrzu?
Powstanie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry to inicjatywa oddolna: naukowców, przyrodników, artystów i mieszkańców nadodrzańskich gmin. Nie jest to jednak pomysł nowy: pierwszy raz o tym, by w ten sposób chronić Międzyodrze mówiono już w latach 80. ubiegłego wieku. Wtedy park narodowy powstał po niemieckiej stronie (w tym roku obchodzi 30 lat istnienia), a po polskiej jedynie park krajobrazowy.
Po co to zmieniać? - To gorące pytanie, które ciągle wraca - nie krył prof. Lesław Wołejko, botanik i ekspert ds. rewaloryzacji krajobrazu, podczas rejsu z dyskusją o Dolinie Dolnej Odry (wycieczka organizowana przez POZASzczecin.pl). Podczas wycieczki eksperci dopowiadali na pytania związane z planowanym parkiem. - Mamy w Polsce dziesięć różnych form ochrony i park narodowy jest najwyższą i najbardziej zaawansowaną formą. Różnica pomiędzy parkiem krajobrazowym a narodowym jest m.in. taka, że ten drugi jest zarządzany przez państwo, przez instytucje państwowe, a park krajobrazowy jest zarządzany przez samorząd, co oznacza w praktyce problemy z finansowaniem - tłumaczył. Podkreślał, że park narodowy ma obsadę ludzką, ma personel, który dba o ten obszar na co dzień.
Prof. Agnieszka Szlauer-Łukaszewska, hydrobiolożka, która jest także członkinią grupy inicjatywnej powołania Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry, zaznaczała, że powstanie parku nie zablokuje dróg wodnych, ale też możliwości wędkowania czy połowu ryb.
Uczestnicy sobotniej wycieczki mogli na własne oczy zobaczyć, jakie cenne gatunki są obecne na tym terenie. To m.in. kotewka orzech wodny, którą wypatrzyła prof. Agnieszka Szlauer-Łukaszewska przy jednym z międzyodrzańskich kanałów. – To bardzo rzadka roślina wodna – mówiła. – Wytwarza owoce, które kiedyś nasi praojcowie zbierali i spożywali, znajdujemy ich resztki przy obozowiskach paleolitycznych. Wymarła tu kilkadziesiąt lat temu, a niedawno pojawiła się znowu – dodawał prof. Wołejko.
O wyjątkowych gatunkach Międzyodrza można mówić długo, ale warto wspomnieć, że to przede wszystkim teren cenny ornitologicznie (tylko podczas sobotniego rejsu kilkukrotnie widzieliśmy bieliki, ale też czaplę białą). Odnotowano tu występowanie aż 237 ptaków. To 129 gatunków lęgowych, czyli ptaków, które tu założyły gniazda i przystąpiły do rozrodu. Lata moment zacznie się największy ptasi spektakl międzyodrzański, czyli jesienne wędrówki żurawi: w tym czasie zlatuje tu nawet kilkanaście tysięcy tych ptaków.
***
Jeśli Park Narodowy Doliny Dolnej Odry powstanie, będzie pierwszym parkiem narodowym powołanym po ponad 20 latach.
Zarówno wspomnianą ustawę jak i rozporządzenie można znaleźć na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Na stronach Ministerstwa Klimatu i Środowiska można zapoznać się z mapą planowanego parku:
Komentarze