Dwa wagony tramwajowe z 1984, jeden z 1979 i jeden z 1978 roku – wszystkie według stowarzyszenia „Ocalmy Zabytek” powinny trafić do rejestru zabytków. Wnioski trafiły do Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Skład z lat 70. XX wieku to ostatnie zachowane w Szczecinie wagony typu Konstal 105N. Te z połowy lat 80. XX wieku to unikatowe wagony typu Konstal 105Na. Jak możemy wyczytać w złożonym wniosku wagony z lat 70. XX wieku już od lat 90. XX miały być przeznaczone na skład historyczny. Taki plan był aktualny do minionego roku, gdy w grudniu 2017 okazało się, że spółka Tramwaje Szczecińskie wśród wagonów na sprzedaż umieściła także te z lat 1978-1979. Jest to o tyle zaskakujące, że wspomniane składy od niemal 20 lat były poddawane remontom, które miały przywrócić stan historyczny. Według stowarzyszenia istnieje duże prawdopodobieństwo, że wystawione składy  po zakończonej licytacji zostaną zezłomowane, bardzo często w takich przetargach biorą udział firmy zajmujące się odzyskiwaniem surowców wtórnych.

Jedyna taka „nauka jazdy”

Wagon z 1984 roku o numerze bocznym 011 do 1999 roku był używany w komunikacji miejskiej, następnie przekształcono go w naukę jazdy. Drugi z wagonów (nr boczny 012) służył mieszkańcom do 2008, potem dołączył do „011”. W przeciwieństwie do wagonów z lat 70. XX wieku nie zostało zachowane oryginalne wnętrze – zamiast części siedzeń zamontowano stoliki. Według Stowarzyszenia m.in. to czyni je unikatowymi – jak czytamy we wniosku „skład (…) jest świadectwem historii szkoleń motorniczych na przestrzeni ostatnich niemalże 20 lat. Ponadto jest jednym z ostatnich składów typu Konstal 105Na zachowanych w województwie zachodniopomorskim, natomiast wagon #011 to jedyny w Polsce wagon posiadający zamiast części krzeseł stoliki” (…) skład ze względu na swoje oryginalne wyposażenie oraz użytkowanie jako „nauka jazdy” stanowi unikat w tym obszarze pojazdów szynowych na skalę całego kraju, albowiem nie ma drugiego takiego składu w Polsce.” Także te wagony zostały wystawione na sprzedaż.

Informacja o sprzedaży powyższych wagonów została upubliczniona przez spółkę Tramwaje Szczecińskie 12.12.2017 roku, dwa dni później Gazeta Wyborcza poinformowała swoich czytelników, o tym, że dzięki interwencji dziennikarskiej uda się je ocalić, a Muzeum Techniki i Komunikacji jest gotowe przejąć skład z lat 70. XX wieku jako eksponat. 16.01.2018 roku na stronie spółki Tramwaje Szczecińskie pojawił się komunikat o wycofaniu ze sprzedaży wagonów typu 105N o numerach bocznych; 701 oraz 720.

Mimo wycofania wagonów z lat 70. XX wieku Stowarzyszenie „Ocalmy Zabytek” zchce, by trafiły one do rejestru zabytków. Jak przyznaje Mariusz Łojko, prezes stowarzyszenia, da to pewność, że w przyszłości tabory nie będą zagrożone.

- Przez objęcie najwyższą formą ochrony jakim jest wpis do rejestru eliminujemy wszelkie ewentualne ryzyka zniszczenia tych cennych zabytkowych wagonów, których zachowanie leży w interesie społecznym, co potwierdza m.in. uzasadnienie w podobnych decyzjach wydanych przez Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu. Sam fakt umieszczenia przez spółkę Tramwaje Szczecińskie tych zabytkowych składów na liście sprzedaży, przy pełnej świadomości ich walorów historycznych i mimo wcześniejszych zapewnień, iż wagony zostaną zachowane świadczy, że zapewnienia różnych decydentów w tej materii nie dają 100% gwarancji bezpieczeństwa dla zabytkowych elementów taboru - wyjaśnia Mariusz Łojko.

Wrocław widzi „wartość historyczną”

Poza wnioskami o wpisanie do rejestru zabytków powyższych wagonów Stowarzyszenie „Ocalmy Zabytek” złożyło wniosek o weryfikację taboru spółki Tramwaje Szczecińskie. Stowarzyszenie w swoim komunikacie powołuje się na Wrocław – tam Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków podjął działania z urzędu, których finałem w 2014 r. było wpisanie do rejestru zabytków dwóch wagonów typu 105Na.

Treści wniosków:

http://ocalmy-zabytek.pl/wniosek-o-weryfikacje-taboru-spolki-tramwaje-szczecinskie

http://ocalmy-zabytek.pl/wniosek-o-wpisanie-do-rejestru-zabytkow-skladu-tramwajowego-konstal-105n-720-701

http://ocalmy-zabytek.pl/wniosek-o-wpisanie-do-rejestru-zabytkow-skladu-tramwajowego-konstal-105na-011-012