Naszymi gośćmi będą:

Lidia Ostałowska (5-6.X),

Jacek Hugo-Bader (16-17.XI),

Wojciech Tochman (7.XII*),

Agata Tuszyńska (14-15.XII*).

Każda część projektu składać się będzie z wykładu i/lub spotkania autorskiego, na które serdecznie zapraszamy szeroką publiczność (wstęp wolny) oraz jednej lub dwóch sesji warsztatowych dla osób zainteresowanych literaturą faktu w wymiarze socjologicznym, formalnym, etycznym.

Wydarzeniom towarzyszy akcja popularyzacji czytelnictwa, w ramach której w Piwnicy Kany funkcjonować będzie bezpłatna czytelnia (za okazaniem dokumentu tożsamości). Będzie można także odsłuchać nagrań dźwiękowych fragmentów wybranych reportaży w formacie mp3. Książki wszystkich zaproszonych gości dzięki współpracy z wydawnictwem Czarne, dostępne są już do nabycia w Piwnicy.

Projekt dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

5-6 PAŹDZIERNIKA

I: Piszę o tych, którym trudniej - Lidia Ostałowska.

Piątek 5.10.2012 godz. 18.00 / Teatr Kana

Wykład: Opowiedz to - różne formy reportażu.

(Otwarty wykład – wstęp wolny)

Sobota 6.10.2012 godz. 12.00 / Teatr Kana

Warsztat: Wybór tematu reportażu.

( Zamknięte warsztaty)

Sobota 6.10.2012 godz. 18.00 / Teatr Kana

Spotkanie z autorką: Zepchnięci na margines. Cygan to Cygan.

(Otwarte spotkanie dla czytelników – wstęp wolny)

Lidia Ostałowska

„Urodziłam się w 1954 roku w Warszawie. Skończyłam polonistykę na UW. Czytałam Krall, Kapuścińskiego, Szejnert i innych, o których dziś mniej się pamięta. Chciałam być reporterką. (…) Piszę o tych, którym trudniej – o mniejszościach narodowych i etnicznych, o kobietach, o młodzieży z subkultur i o wykluczonych. (…) Lubię fotoreportaż i robienie podpisów do zdjęć. Pasjonują mnie formy, w których spotykają się różne rodzaje dokumentu – zapisane w zdjęciu, dźwięku, słowie. Dlatego działam w fundacji dokumentalistów Opowiedz To – Picture This”.

Autorka książek:

§  Farby wodne

"Na kanwie życia więźniarki, która malowała 'Cyganów doktora Mengele', Lidia Ostałowska przedstawia historię zagłady europejskich Romów i powojenne zawirowania polityki pamięci. Farby wodne to spokojny reportaż z piekła, książka, której nie można zapomnieć".
Irena Grudzińska-Gross

§  Cygan to Cygan

"Jakże niezwykły jest świat Cyganów, o którym tak przejmująco opowiada Lidia Ostałowska! Ileż tu przewija się losów najdziwniejszych, ileż zdumiewających historii. Te świetne, napisane z pasją i humanizmem reportaże odsłaniają zagadkową i fascynującą rzeczywistość, w którą książka Ostałowskiej wciąga od pierwszej strony".

Ryszard Kapuściński

§  Bolało jeszcze bardziej

To prawdziwa wizytówka kunsztu reporterskiego Lidii — zbiór tekstów o polskim bólu. Tym z wielokulturowych Mazur, upadającego pegeeru i bezrobotnych Bałut. Część powstała ponad dekadę temu, ale nie straciły aktualności dzięki zdolnościom autorki do podsłuchiwania, rozmawiania i obserwacji. Z mozaiki ludzkich problemów wyłania się obraz kraju w wiecznej transformacji, żyjącego przeszłością i nieodkupionymi winami. Kraju poranionego od morza do gór.
Sylwia Chutnik

16-17 LISTOPADA

II: Do wnętrza Rosji - Jacek Hugo-Bader.

Piątek 16.11.2012 godz. 18.00 / Teatr Kana

Wykład: Podróż z przygodą. Samotność reportera.

(Otwarty wykład)

Sobota 17.11.2012 godz. 12.00 / Teatr Kana

Warsztat: Koncepcja reportażu, jak uniknąć nudy.

( Zamknięte warsztaty)

Sobota 17.11.2012 godz. 17.00 / Teatr Kana

Spotkanie z autorem: Patrzeć prosto w oczy, być czujnym.

(Otwarte spotkanie dla czytelników)

Jacek Hugo-Bader

Urodzony w 1957 r., reporter "Gazety Wyborczej". Na rowerze pokonał całą Azję Środkową, pustynię Gobi, Chiny, Tybet, a jezioro Bajkał przepłynął kajakiem. Zimą 2007 roku samotnie odbył rosyjskim łazikiem podróż z Moskwy do Władywostoku, którą opisał w zbiorze reportaży Biała gorączka ( Nagroda im. Arkadego Fiedlera "Bursztynowy Motyl" 2010). W 2011 roku ukazały się Dzienniki kołymskie, owoc – także samotnej – podróży na Kołymę. Jest także autorem książki W rajskiej dolinie wśród zielska, nominowanej do Nagrody Literackiej NIKE, i współautorem filmu dokumentalnego Jacek Hugo-Bader. Korespondent z Polszy. Dwukrotnie został uhonorowany nagrodą Grand Press (1999, 2003) i głównymi nagrodami Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

Autor książek:

§  Biała gorączka

"Biała gorączka (obłęd opilczy) jest efektem długiego ciągu alkoholowego, nazywanego po rosyjsku zapojem. Jej objawy to bezprzedmiotowy strach, halucynacje i agresja. Postsowiecki świat opisany przez Hugo-Badera to rzeczywistość w delirium tremens... W takie obszary turyści się nie zapuszczają, nie rekomendują ich też biura podróży. To przestrzeń włóczęgów wszech maści. Świetna proza!"

Mariusz Wilk

§  Dzienniki kołymskie

"Jadę na Kołymę, żeby zobaczyć, jak się żyje w takim miejscu, na takim cmentarzu. Najdłuższym. Można się tu kochać, śmiać, krzyczeć z radości? A jak tu się płacze, płodzi i wychowuje dzieci, zarabia, pije wódkę, umiera? O tym chcę pisać. I o tym, co tu jedzą, jak płuczą złoto, pieką chleb, modlą się, leczą, marzą, walczą, tłuką po mordach… Gdy ląduję, w aeroporcie pod Magadanem czytam wielki napis: WITAJCIE NA KOŁYMIE – W ZŁOTYM SERCU ROSJI".
Jacek Hugo-Bader

§  W rajskiej dolinie wśród zielska

"Rajską doliną jest były Związek Radziecki wspominany przez bohaterów reportaży Jacka Hugo-Badera jako kraina mlekiem i miodem płynąca. Mleko było wprawdzie chudziutkie, a miód rzucano do sklepów tylko z okazji świąt państwowych. Nostalgia jednak pozostała i wyłazi wszystkimi szparami betonowych bloków na prowincji i eleganckich domów z cegły w miasteczku kosmonautów pod Moskwą. "
Anna Żebrowska

7 GRUDNIA

III: By to nie było łatwe do zmycia - Wojciech Tochman.

Piątek 7.12.2012 godz.12.00 / Teatr Kana

Warsztat: Zbieranie materiałów, praca na źródłach.

( Zamknięte warsztaty)

Piątek 7.12.2012 godz.16.00 / Teatr Kana

Wykład: Jak rozmawiać bez bólu.

(Otwarty wykład)

Piątek 7.12.2012 godz.18.00 / Teatr Kana

Spotkanie z autorem: Nie zbiera się materiałów bezkarnie.

(Otwarte spotkanie dla czytelników)

Wojciech Tochman

Reporter, urodzony w 1969 roku w Krakowie. Od 1990  roku związany z "Gazetą Wyborczą". Dotychczas wydał trzy tomy reportaży:  Schodów się nie pali, Wściekły pies,Bóg zapłać oraz trzy opowieści reporterskie: Jakbyś kamień jadła, Córeńka i Dzisiaj narysujemy śmierć. Jego książki przełożono  m.in. na angielski, francuski, włoski, niderlandzki, fiński, ukraiński i  bośniacki. Jest współzałożycielem Instytutu Reportażu, gdzie wykłada w  Polskiej Szkole Reportażu.

Autor książek:

§  Jakbyś kamień jadła

„Tochman omija utarte ścieżki, którymi zwykle podążają na Bałkanach dziennikarze. Daje to jego niewielkiej książce potężną moc. Warto przeczytać ten niezwykły reportaż, by zrozumieć, jak cieniutka jest politura cywilizacji i jak łatwo przyjaciele obracają się przeciwko przyjaciołom.”

Literary Review

§  Bóg zapłać

„Te ekstremalne, choć ’z życia wzięte’ historie, jakby stworzone dla potrzeb tabloidów, pod piórem Tochmana tracą swą plakatową jednowymiarowość. Zamieniają się w wielowarstwowe opowieści, w których jest socjologiczne zacięcie, psychologiczna przenikliwość, metafizyka i literacka maestria, polegająca na bezbłędnym wyczuciu szczegółu.”

Juliusz Kurkiewicz, Polityka

§  Dzisiaj narysujemy śmierć

Opowieść o tym, jakie konsekwencje niesie ludobójstwo nie tylko dla jego sprawców i ofiar, ale także dla nas – świadków. Autor nie daje gotowych odpowiedzi na pytania, które nam stawia: dlaczego mamy płakać za ludźmi zamordowanymi w dalekiej Rwandzie szesnaście lat temu? Dlaczego na nowo mamy uczestniczyć w ich śmierci? Uczestniczyć? W jakiej roli?

„Pytany jestem często, jak znoszę to, o czym piszę. Jaką osobistą cenę za to płacę? Odpowiedź nie wydaje mi się ani ważna, ani specjalnie interesująca. Wolałbym, aby ktoś, kto sięga po moją książkę, sam siebie spytał: dlaczego o tym czytam? Dlaczego się z tym mierzę?”

Wojciech Tochman

14,15 GRUDNIA

IV. Spadkobiercy lęku - Agata Tuszyńska.

Piątek 14.12.2012 godz. 18.00 / Teatr Kana

Wykład: Czy i jak pisać o sobie.

(Otwarty wykład)

Sobota 15.12.2012 godz. 12.00 / Teatr Kana

 Warsztat: Opracowanie tematu.

 ( Zamknięte warsztaty)

Sobota 15.12.2012 godz. 17.00 / Teatr Kana

Spotkanie z autorką: Ćwiczenia z utraty.

(Otwarte spotkanie dla czytelników)

Agata Tuszyńska
Historyk teatru, ukończyła wydział Wiedzy o Teatrze PWST w Warszawie, doktorat z nauk humanistycznych otrzymała w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Wszechobecną bohaterką książek Tuszyńskiej jest PAMIĘĆ, jej bolesne węzły, tajemnicze kształty, zmienne oblicza, odchodzące światy: "Rosjanie w Warszawie" opisują życie i kulturę zniewolonej stolicy w latach zaboru rosyjskiego. "Singer. Pejzaże pamięci” to biografia urodzonego w Polsce i tworzącego w jidysz noblisty. "Kilka portretów z Polską w tle" jest zbiorem izraelskich reportaży. "Wyznania gorszycielki" i "Długie życie gorszycielki" poświęcone są Irenie Krzywickiej, pisarce i feministce. Tuszyńska nie unika także tematów bardzo osobistych: bestsellerowa "Rodzinna historia lęku" (nominowana do Prix Medicis), to dramatyczna i wielowymiarowa opowieść o losach jej polskich i żydowskich przodków. "Ćwiczenia z utraty”  są zapisem walki z chorobą nowotworową jej męża. Najbardziej kontrowersyjna w jej  dorobku okazała się "Oskarżona: Wiera Gran”, historia śpiewaczki z warszawskiego getta oskarżonej po wojnie o kolaborację z Niemcami. Tuszyńska jest także autorką sześciu zbiorów poezji, które ukazały się w przekładach angielskim, francuskim, hebrajskim, hiszpańskim i rosyjskim.

§  Oskarżona Wiera Gran
Biografia żydowskiej śpiewaczki z warszawskiego getta, Wiery Gran, to druga strona - nieopowiedziana - historii Władysława Szpilmana, słynnego Pianisty z filmu Romana Polańskiego. Ona była gwiazdą, on akompaniatorem. O nim po latach powstał film oklaskiwany przez cały świat z podziwem za męstwo w znoszeniu cierpienia, ją oskarżono o współpracę z nazistami, okrzyknięto kolaborantką i unicestwiono za życia. Zmarła w Paryżu 19 listopada 2007 roku.

„Zrobiła na mnie ta książka Agaty Tuszyńskiej duże wrażenie. (…) Ja tę Agatę bardzo wysoko cenię, uważam, że z naszych pisarek współczesnych to jest jedna z najwybitniejszych. Wynika to z jej pewnej duchowej niezależności, poczucia godności, taktu. I ona rzeczywiście dostrzegła w tym życiu strasznym Wiery Gran tragizm”.
Tadeusz Konwicki

§  Rodzinna historia lęku
Agata Tuszyńska wychowała się w tradycyjnym polskim domu, gdzie strojono choinkę i łamano się świątecznym opłatkiem. Była już dorosła, kiedy dopuszczono ją do tajemnicy - matka i jej rodzina to polscy Żydzi, którzy w powojennej Polsce kontynuowali życia rozpoczęte w latach zagłady, w ukryciu, na aryjskich papierach.

„Autorka podejmuje jeden z najbardziej dramatycznych tematów naszego czasu: jak współistnieć, współ-być z Innym, tym innym zewnętrznym, ale także, i a może nawet, przede wszystkim - wewnętrznym. Chce więc ustalić własną tożsamość. Odpowiedzieć na pytanie - w jakim stopniu Ja składa się tylko, z wyłącznie mojego, immanentnego jestestwa, a w jakim pochodzę od mojej rodziny, przodków i otoczenia ludzi, którzy istnieli wokół mnie na przestrzeni dotychczasowego życia. (…) W tym celu autorka wybiera trop podstawowy - swoją rodzinę, ale rodzinę, która sama jest sprzecznością(…)”

Ryszard Kapuściński

§  Ćwiczenia z utraty
Kronika bezprzykładnej walki o nadzieję, którą prowadzi dwoje kochających się ludzi. Przyjaciele wspierają ich wówczas, gdy nie godzą się na pesymistyczne diagnozy i wtedy, gdy muszą przyjąć zbliżanie się nieuchronnego.

Z jednej strony, Ćwiczenia z utraty to rzeczowo prawie na „gorąco” spisywany dziennik, który odsłania grozę choroby oraz to, że nikt nie jest przygotowany i oswojony ze śmiercią. Z drugiej strony to piękna, emocjonalna książka poetycka. Opowieść o miłości, śmierci i walce o godność umierania.