Jaka jest rola sztuki w czasie konfliktu wojennego? Czy artyści mają wpływ na to, co się dzieje w takich sytuacjach? Na te pytania będą próbowali odpowiedzieć ukraińscy i niemieccy twórcy, którzy w najbliższy weekend (3 i 4 czerwca) wezmą udział w Dniach Oporu Sztuki w Teatrze Kana. W programie wydarzenia znalazły się artystyczne eksperymenty, pokazy filmowe oraz premiera spektaklu o bardzo znaczącym tytule „human?”.

Teksty biblijne i współczesne brzmienie

Wśród zaproszonych twórców jest m.in. duet mariia&magdalyna, który tworzą Marusia Ionova i Nadiia Golubtsova. Obie artystki związane są z kijowskim teatrem Dakh, zrealizowały kilkanaście projektów, a trzy lata temu rozpoczęły działania, które można nazwać liturgiami teatralnymi. Łączą teksty biblijne ze współczesnym brzmieniem i własnym doświadczeniem performatywnym. Na scenie towarzyszy im kontrabasistka Khrystyna Kirik, grająca również na instrumentach elektronicznych, która swoje emocje przekształciła w dźwięk i stworzyła muzykę do spektaklu „human?”. To arytmiczne melodie, które wzmacniają cały przekaz. Prapremiera spektaklu odbyła się 14 kwietnia 2022 ( w 50. dniu wojny) we Lwowie. W Teatrze Kana 3 czerwca zaplanowano polską premierę tej inscenizacji. – To ostra i prowokacyjna propozycja, ale złożona treściowo. Nie jest to bowiem proste oskarżenie, ale próba znalezienia odpowiedzi na pytania: co się stało z ludźmi, dlaczego postępujemy w taki sposób… – mówi Marta Mikuła z Teatru Kana. – Po obu prezentacjach, 3 i 4 czerwca, odbędą się spotkania z artystkami. One bardzo chcą porozmawiać z publicznością, by dowiedzieć się, jak dzieło jest odbierane. Dyskusje będą na pewno istotnym uzupełnieniem tego, co chcą nam przekazać w inscenizacji.

Unikalne materiały o rosyjskich zbrodniach

W programie Dni Oporu Sztuki znalazła się także prezentacja instalacji cyfrowej „ZERO TOLERANCE”, złożonej z trzech prac wideo dotyczących rosyjskiej inwazji na Ukrainę. To dzieła trzech fotografów: Olexandra Glyadyelova [WAR], Maksyma Dondyuka [UKRAINE 2022] i Vladyslava Krasnoshchoka [Documenting The War]. Wszystkie zawierają unikalne materiały filmowe przedstawiające rosyjskie zbrodnie na Ukrainie, w tym ewakuację ludności cywilnej z regionu Kijowa oraz zniszczenia miast i obiektów cywilnych.

Artystyczny pamiętnik czasu wojny

Od pierwszych dni rosyjskiej inwazji na Ukrainę artyści Centrum Sztuki Współczesnej Dakh w Kijowie prowadzą dziennik wideo, aby wyrazić swoje obawy i nadzieje. „#WAR_DIARY” składa się z trzech części nagrywanych w różnych okresach: w pierwszym tygodniu inwazji na pełną skalę, 24 lutego 2022 roku, w pierwszym miesiącu, wiosną 2022 roku i rok później – w „rocznicę” w 2023 roku. Można dzięki temu zaobserwować zmiany zachodzące w każdym z uczestników i dowiedzieć się, jak potoczyły się ich losy w kolejnych miesiącach wojny.

Tryptyk oparty jest na zapisach wideo autorstwa artystów teatru Dakh, między innymi: N Valentyny Melnyk i Ihora Dymova. Głównym tematem filmów jest los artystów podczas wojny – jak zmieniają się ich poglądy i aktualne rozumienie zawodu.

– Rozważaliśmy różne miejsca, w których moglibyśmy pokazać te instalacje, była m.in. koncepcja, by zaprezentować je w większej przestrzeni, nawet w filharmonii. Jednak wspólnie doszliśmy do wniosku, że mniej znaczy więcej. Dlatego zdecydowaliśmy się na to, by umieścić te wystawy na klatce schodowej teatru. W tej nietypowej przestrzeni będą w szczególny sposób oddziaływały na zmysły widzów – tłumaczy Marta Mikuła.

„Hotel Continental” i inne projekty

W niedzielę, 4 czerwca, o godz. 17.00 zorganizowane zostanie spotkanie pod hasłem „RIDGES, WALLS AND LIGHTHOUSES”. Christine Dissman z Ogalala Kreuzberg opowie o pracy Centrum Sztuki Współczesnej „Hotel Continental” w Mariupolu, które zostało zniszczone przez rosyjskich okupantów, oraz działaniach Art Space w Berlinie, umożliwiających artystom-uchodźcom realizację projektów kulturalnych i pokazanie ich europejskiej publiczności.

Podczas tego samego spotkania usłyszymy również Andrija Palatnyia z teatru Dakh (który będzie obecny online w transmisji z Kijowa). Jego opowieść „Mariupol. Od startupu do placówki” będzie oparta na historii trzech festiwali GogolFest w Mariupolu jako formacji i aktywizacji środowiska kulturowego sztuki współczesnej. Poznamy szczegóły wyjątkowych wydarzeń specjalnych, realizowanych przez artystów Dakh, m.in. na autostradzie, w fabryce, na morzu i w innych specyficznych przestrzeniach. Będzie też mowa o strategii kulturalnej Mariupola na rok 2030, która zakłada rewitalizację i ponowne utworzenie Centrum Sztuki Współczesnej „Hotel Continental”.

Dokument o mieście nadziei

Trzecim punktem programu niedzielnego spotkania będzie jeszcze jedna premiera. Po raz pierwszy w Polsce pokazany zostanie film „ARTSPACE IN EXILE” – dokument stworzony podczas festiwalu „Mariupol. Miasto nadziei” w grudniu 2022 roku. To wydarzenie było pierwszą okazją do spotkania dwóch zespołów aktorskich z Mariupola od czasu rozpoczęcia wojny. Film zawiera osobiste wywiady z reżyserem Antonem Telbizovem i jego zespołem. Wstęp na większość wydarzeń jest bezpłatny, ale instalacje wideo przeznaczone są dla widzów dorosłych z uwagi na drastyczne treści zawarte w tych przekazach. Na spektakl „human?” obowiązują bilety.

Program jest finansowany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec w ramach linii projektowej „Mosty przyszłości. Polska i Niemcy dla Ukrainy” oraz Miasto Szczecin.

Szczegółowy program Dni Oporu Sztuki dostępny na stronie: https://www.kana.art.pl/repertuar/wpis/dni-oporu-sztuki-w-szczecinie,837