To kolejny bardzo znaczący projekt na tej scenie! 25 i 26 listopada Ośrodek Teatralny Kana zaprasza na dwie prezentacje bardzo poruszającego spektaklu „Cicho, cicho, ciszej proszę” w wykonaniu grupy Concrete Theatre z Kijowa. Po każdej z nich przewidziano także spotkanie z twórcami i aktorami w ramach projektu „Teatr na granicy”. To nowy program Kany dotyczący m.in. roli sztuki w sytuacjach zagrożeń i skrajnych doświadczeń.

Historie ludzi zaangażowanych w wojnę

„Cicho, cicho, ciszej proszę” (Silence, Silence, Silence, Please) to fabularyzowany spektakl dokumentalny o skutkach inwazji Rosji na Ukrainę. Bazuje na historiach ludzi, którzy na różne sposoby są zaangażowani w wojnę. Mowa o cywilach cierpiących z powodu ostrzałów i okupacji, żołnierzach i ratownikach medycznych walczących na linii frontu, wolontariuszach, którzy zaopatrują armię i udzielają pomocy humanitarnej cywilom. Twórcy spektaklu – Pavel Yurov oraz Anatoli Tatarenko – znani są już szczecińskiej publiczności. W 2019 roku zaprezentowali w Kanie spektakl E.M.D.R. (eyes, movement, donbas, renegade) oparty na osobistych przeżyciach reżysera, który w 2014 roku, po wydarzeniach na Majdanie, pojechał odwiedzić rodzinę w Donbasie i został wówczas porwany przez separatystów, a następnie więziony przez trzy miesiące.

Zmieniliśmy praktycznie całą fabułę

Scenariusz najnowszego przedstawienia, które zostanie wystawione w Teatrze Kana w ostatnich dniach listopada, uległ poważnym zmianom w stosunku do pierwszej wersji, zrealizowanej trzy lata temu.

– Ze względu na inwazję na pełną skalę, forma, w jakiej sztuka była prezentowana w 2020 roku, nie była już aktualna. Liczba ludzi, których wojna dotknęła i zaangażowała, diametralnie wzrosła, nie pozostawiając praktycznie żadnej osoby, która nie byłaby w jakiś sposób powiązana z wydarzeniami. Mając to na uwadze, skupiliśmy się na najbardziej wspólnych i niepokojących momentach z życia ludzi w obliczu zagrożeń i niebezpieczeństw agresji militarnej. Zmieniliśmy praktycznie całą fabułę oraz 90% tekstów, zostawiając tylko trzy kluczowe monologi. Zdecydowaliśmy się też użyć trzech nagranych scen z występu jako projekcji filmowych na ekranie. Wprowadziliśmy także dwie nowe postacie w miejsce dwóch poprzednich – mówi Pavlo Yurov.

Premiera w Portugalii bez głównego twórcy

Światowa premiera „Cicho, cicho, ciszej proszę” została zorganizowana w Portugalii. Niestety na wypełnionej po brzegi widowni zabrakło głównego twórcy spektaklu. Pavlo Yurov miał uczestniczyć w wydarzeniu, ale nie otrzymał pozwolenia na opuszczenie Ukrainy. Zamiast tego został powołany do ukraińskiej Gwardii Narodowej i pełni obecnie funkcję oficera prasowego w Pierwszej Prezydenckiej Brygadzie Gwardii Narodowej Ukrainy „Huragan”. Wydarzenie, które odbyło się w maju 2023 roku w Teatro Académico de Gil Vicente w portugalskim mieście Coimbra, połączyło ze sobą zarówno społeczność portugalską, jak i ukraińską.

– Po spektaklu odbyła się dyskusja z widzami, która trwała około 40 minut. Omówiliśmy obecną sytuację Ukrainy oraz jej potencjalną przyszłość. Wiele osób podzieliło się pozytywnymi myślami, jednak to, co miało dla mnie największe znaczenie, to wypowiedź osoby, która mogła emocjonalnie poczuć tę historię i była w stanie lepiej zrozumieć życie w Ukrainie dzięki sposobowi, w jaki sztuka została przedstawiona. Odbyliśmy ważną dyskusję i otrzymaliśmy dobry odzew od publiki – mówi Anatoliy Tatarenko.

Psycholodzy chwalą efekty terapeutyczne

Inscenizacja była pokazywana również w Ukrainie.

– Po premierowych występach w Kijowie spotkaliśmy się raczej z pozytywnym odbiorem, jako że publiczność mocno zareagowała na format sztuki oraz uznała, że rzeczywistość została na scenie dobrze zobrazowana. Obecni na pokazach psycholodzy wychwalali efekty terapeutyczne sztuki, twierdząc, że liczne powtórzenia w rezultacie przeobrażają się w pozytywną afirmację, która może pomóc Ukraińcom uporać się z mentalnymi obciążeniami, które są konsekwencjami wojny – mówi Pavlo Yurov.

Człowiek w warunkach walki o przetrwanie

Twórcy spektaklu chcą uwrażliwić publiczność zarówno na psychologiczne, jak i fizyczne aspekty życia ludzi w ogarniętej wojną Ukrainie. Tworzą środowisko performatywne, w którym aktorzy powtarzają swoje kwestie i działania aż do wyczerpania, wchodząc w przypadkowe interakcje, nakładające się na siebie w ramach ustalonej sceny. To próba wzbudzenia wrażeń, których doświadcza człowiek w warunkach walki o przetrwanie, a w tym przypadku wymuszonych przez agresora.

– Kiedy oglądam ukraińskie filmy powstałe przed 24 lutego 2022 roku dostrzegam przeestetyzowane rekwizyty oraz detale, a także narracje, które dziś straciły na aktualności. Od zeszłego roku, najważniejszym rodzajem twórczości filmowej są dla mnie dokumenty. „20 dni w Mariupolu” to zdumiewający przykład jak reportaż przeobraził się w artystyczne i historyczne świadectwo, absorbujące cały ten horror, strach i zniszczenie, które rosyjska agresja przyniosła Ukrainie – mówi Yurov.

Spektakl „Cicho, cicho, ciszej proszę”zostanie zaprezentowany 25 i 26 listopada o godz. 19.00. Bezpłatne bilety są nadal dostępne.

„Teatr na granicy” jest kontynuacją działań zapoczątkowanych w czerwcu 2023 projektem „Dni oporu sztuki w Szczecinie”. Program jest finansowany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec w ramach linii projektowej „Mosty przyszłości. Polska i Niemcy dla Ukrainy”.