„Czarny czwartek” to dzień, który tragicznie zapisał się na kartach historii Polski. Jednocześnie jest to niezwykle ważny element budujący szczecińską tożsamość. W tym roku mija dokładnie 50 lat od tych wydarzeń, jednak obchody będą dużo skromniejsze.

17 grudnia br. przypada 50. rocznica wydarzeń Grudnia 1970 roku. Zarząd Regionu NSZZ „Solidarność” Pomorza Zachodniego w ramach obchodów zaplanował mszę świętą o godz. 10.00 w kościele pw. św. Stanisława Kostki. Przewodzić jej będzie ks. abp Andrzej Dzięga. Przed mszą, o godz. 09.00, pięcioosobowa delegacja złoży kwiaty pod pomnikiem Anioła Wolności na pl. Solidarności, a około godz. 09.30 pod bramą stoczni.

Tego samego dnia uroczyście odsłonięty zostanie okolicznościowy mural, który powstał na budynku siedziby zarządu Szczecińskiego Parku Przemysłowego przy ul. Antosiewicza 1. Odsłonięcie planowane jest około godz. 12.00.

W Centrum Dialogu Przełomy 17 grudnia o godz. 16.00 odbędzie się debata organizowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego pt. „Republika Szczecińska 1970. Narodziny Solidarności”. W dyskusji wezmą udział prof. Andrzej Friszke, dr hab. Eryk Krasucki, dr Michał Paziewski oraz dr Marek Tałasiewicz. – Nie byłoby wolnej Polski, gdyby nie kilka przełomowych wydarzeń z najnowszej historii. Jednym z nich niewątpliwie jest Grudzień 70. Szczeciński Grudzień 70 moje pokolenie pamięta z czarno-białych filmów dokumentalnych. Pamiętamy płonący budek partii, pamiętamy czołgi na ulicach, pamiętamy strzały i śmiertelne ofiary. Dziś, w 50. Rocznicę, jesteśmy im winni pamięć i wdzięczność – podkreśla Olgierd Geblewicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego. – Serdecznie zapraszam wszystkich Państwa do wirtualnego udziału w debacie. Transmisja debaty dostępna będzie na Facebooku na profilach wSzczecinie, Pomorze Zachodnie oraz wyborcza.pl.

O godz. 19 w złotej sali Filharmonii zabrzmią utwory poświęcone pamięci tych, którzy walcząc o wolność, oddali swoje życie. Bezpłatna transmisja koncertu „Ballady grudniowe na głos i orkiestrę” odbędzie się m.in. na kanałach Filharmonii w serwisach Facebook i Youtube. W programie koncertu są m.in. pieśni „Szczecińska ballada”, „Podzwonne”, „Śpiewajcie, rodacy” będące wierszami robotników Grudnia 1970, do których muzykę skomponował Ryszard Leoszewski. Usłyszymy też pieśni do słów wybitnego poety Leszka Aleksandra Moczulskiego i zmarłego w grudniu 1938 r. w radzieckim łagrze poety Osipa Mandelsztama.

Po koncercie o 20.30 odbędzie się finał „Olimpiady Solidarności. Dwie dekady historii” 1970-1990 – cyklicznego, ogólnopolskiego konkursu historycznego przeznaczonego dla uczniów II klas licealnych i III technikum. Co roku bierze w nim udział kilka tysięcy uczniów z całej Polski. Zwycięzcy otrzymują m.in. promesy indeksów na studia stacjonarne Uniwersytetu Warszawskiego, Jagiellońskiego, Śląskiego, Gdańskiego, Wrocławskiego i Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Na zakończenie czeka nas wieloelementowe widowisko historyczne rozgrywane przed budynkiem Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód (dawnym gmachu Komitetu Wojewódzkiego PZPR). Początek o godzinie 21. Około 40 artystów przedstawi sceny, które 50 lat temu rozgrywały się na ulicach Szczecina. Inscenizację zakończy odczytanie nazwisk ofiar śmiertelnych.

Zarówno finał konkursu „Olimpiady Solidarności”, jak również widowisko historyczne, będzie można obejrzeć za pośrednictwem profilu Szczecińskiej Agencji Artystycznej na portalu społecznościowym (https://www.facebook.com/SzczecinskaAgencjaArtystyczna).

Wydarzenia będą transmitowane również za pośrednictwem profilu: https://www.facebook.com/wiadomosci.szczecin.eu

IPN Oddział w Szczecinie tegoroczne wydarzenia Grudnia '70 upamiętnił szeregiem różnym przedsięwzięć. Od początku grudnia na antenie TVP3 na paśmie regionalnym emitowane są krótkie filmy upamiętniające szczecińskie ofiary „Czarnego Czwartku”, a na ulicach miasta widać billboardy informacyjne związane z Grudniem '70. Ponadto w porozumieniu z gdyńskim oddziałem przygotowano wystawę „Powstanie grudniowe 1970 roku”, która już teraz gości na placu Mickiewicza w Szczecinie. Stworzono również dostępną na telefon grę edukacyjną G-70 przeznaczoną dla młodzieży. Polega na przemieszczaniu się ulicami Szczecina, by trafić w punkty, w których rozgrywały się najważniejsza wydarzenia i jednocześnie wysłuchać o genezie, przebiegu i skutkach Grudnia '70.

Z kolei dzień wcześniej, w środę, 16 grudnia o godzinie 17:00, Zamek Książąt Pomorskich zaprasza na rozmowę ze znanym szczecińskim historykiem, badaczem Grudnia ‘70, dr. Michałem Paziewskim. 50 lat po Szczecińskim Grudniu, dr Paziewski w rozmowie z Moniką Adamowską, przybliży okoliczności robotniczej rewolty, opowie także o pomijanych aspektach grudniowego zrywu czy roli kobiet w tym historycznym akcie. – Strajki grudniowe obejmowały ponad setkę zakładów pracy w samym Szczecinie – mówi dr Michał Paziewski. – Niewiele wiemy, co się działo w innych zakładach w regionie. Jest to nadal szerokie pole do badań. Istotą wydarzeń Grudnia ‘70, ich bohaterami byli robotnicy. Często skupiamy się na przetasowaniach w łonie elity władzy, zastanawiamy się nad ofiarami, mniej zaś zastanawiamy się nad robotnikami. Nad ich dojrzałością, ich odpowiedzialnością wtedy, nad tym co zrobili. Dziś trudniej dotrzeć do informacji, które rozjaśniłyby ten aspekt Grudnia. Dzisiejszy Szczecin jest już innym miastem niż ten roku 70.

 

Program:

czwartek, 17 grudnia 2020

ok. godz. 09.30 – złożenie kwiatów pod stocznią przez NSZZ Solidarność oraz odsłonięcie okolicznościowego muralu na budynku siedziby zarządu Szczecińskiego Parku Przemysłowego.

godz. 09.00 – złożenie kwiatów pod pomnikiem Anioła Wolnościowych przez NSZZ Solidarność

godz. 10.00 – msza św.

godz. 12.00 – wicewojewoda złoży kwiaty pod bramą Stoczni Szczecińskiej. Chwilę później odsłonięty zostanie okolicznościowy mural na budynku siedziby zarządu Szczecińskiego Parku Przemysłowego

godz. 16.00 – debata „Republika Szczecińska 1970. Narodziny Solidarności”

godz. 19.00 – koncert „Ballady grudniowe na głos i orkiestrę” w Filharmonii

godz. 20.30 – finał konkursu „Olimpiady Solidarności. Dwie dekady historii”

godz. 21.00 – widowisko historyczne przez budynkiem Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód