Cmentarz Centralny w Szczecinie to największy tego typu obiekt funeralny w Polsce oraz trzeci co do wielkości w Europie. Został założony w latach 1899-1900, we wschodniej części Gumieniec, według projektu Wilhelma Meyera-Schwartaua. Ogromną powierzchnię 167,8 ha, prócz miejsc ostatniego spoczynku, wypełnia różnorodna flora i fauna, która tworzy jedyny w swoim rodzaju naturalny park. Ponieważ przed Świętem Zmarłych częstotliwość odwiedzania przez nas Cmentarza będzie rosła, warto dowiedzieć się, na jakich jego „mieszkańców” możemy podczas swojej wizyty natrafić.

Cmentarz-park-ogród

Największa szczecińska nekropolia, będąca jednocześnie wielkim ogrodem dendrologicznym i podmiejskim parkiem leśnym, w skali kontynentu wyróżnia się wieloma unikatowymi elementami. Na wzór ówczesnych nekropolii Hamburga, Wiednia i Berlina cmentarz w Szczecinie ma charakter parkowy - znajduje się tutaj 415 odmian drzew i krzewów, a za swój dom obrało go wiele gatunków ptaków, gadów, gryzoni i niewielkich drapieżników. Osiedlaniu się zwierząt na cmentarzu sprzyjają skupiska starych drzew, wilgotne doliny strumieni, a także małe zbiorniki wodne o zabagnionych brzegach. W takich warunkach o znalezienie dobrej kryjówki bądź zacisznej norki nie jest trudno.

Kto żyje na naszym Cmentarzu?

Dzikie zwierzęta na terenie cmentarza nie lękają się człowieka. Stała obecność ludzi w ich środowisku życia powoduje, że nabierają zaufania zmniejszając dystans ucieczki. Spotkać tu możemy duże ssaki takie jak dziki, lisy, jenoty, borsuki czy licznie występujące jeże, a także zające, wiewiórki i kilku przedstawicieli płazów i gadów.

Podczas spaceru po Cmentarzu Centralnym możesz natknąć się na następujące zwierzęta:

  • Lis – znana dobrze wszystkim „ruda kitka”. Lisy żyją w grupach, a ich największym wrogiem są psy. Najgroźniejszą chorobą roznoszoną przez lisy jest wścieklizna. Wirus wywołujący wściekliznę jest przenoszony głównie przez ukąszenia, nie tylko na inne lisy, ale też na różne gatunki zwierząt dzikich i domowych. Podjęto działania przeciwko tej chorobie i co rok szczepi się zwierzęta na tę chorobę, dlatego lisy nie są już niebezpieczne pod tym względem. Częstą chorobą lisów jest także świerzb.
  • Jenot – inaczej szop usuryjski, w Polsce występuje od stosunkowo niedawna. Lubi przebywać w pobliżu wody. Jenot jest łatwy do oswojenia i mało agresywny, jednak dla naszego dobra nie próbujmy się z nim zaprzyjaźniać spotykając podczas spaceru. Jenoty nie są zagrożone wyginięciem i jako jedyny z psowatych zasypiają na zimę.
  • Wiewiórka – nieco mniejsza „ ruda kitka” o równie uroczym pyszczku. Wiewiórki licznie występują w Polsce w lasach, parkach i ogrodach. Długi, puszysty ogon odgrywa ważną rolę podczas skoków - stabilizuje kierunek lotu. Gromadzi zapasy żywności, np. zakopując nasiona, przyczyniając się w ten sposób do rozsiewu nasion drzew. Obserwowano też, że – uwaga, to nie żart! - na gałęziach drzew suszą grzyby. Wiewiórka mogą być nosicielami wścieklizny.
  • Borsuk – charakterystyczny drapieżnik z białymi pasami, nieco podobny do skunksa. Borsuk jest wszystkożerny, dlatego oprócz roślin potrafi zjeść także młode króliki, zające i ptaki. Uwielbia przebywać w pobliżu terenów podmokłych i wody. Ze względu na tryb życia i niewielką atrakcyjność dla myśliwych, borsuki nie są poważnie zagrożone. Są jednak często zabijane przez człowieka jako zwierzęta przenoszące wściekliznę.
  • Zając- jego futro ma szarobrązowy kolor upodabniający go do podłoża. Zające są w stu procentach roślinożerne. Bardzo łatwo ulega przestraszeniu, a wówczas doznaje szoku, podczas którego zaczyna panicznie uciekać, rozbijając się o napotkane ściany, ogrodzenia. Z powodu szczepienia na wściekliznę lisów liczba zajęcy systematycznie spada - szczepienia ochronne przyniosły uboczny skutek- zwiększenie się populacji lisów, a tym samym zmniejszenie populacji zająca.
  • Jeż – te kolczaste kulki są są spokrewnione z kretami i ryjówkami. Jeże prowadzą naziemny i nocny tryb życia. Potrafią się wspinać i pływać. Kiedy jeż się przestraszy, zwija się w kulkę najeżoną kolcami oraz wydaje charakterystyczne posapywania. Często na swoim ciele przenoszą różne pasożyty, a także zdarza się dość rzadko (ale jednak), że mogą przenosić różne choroby jak np. wściekliznę.
  • Dzik- przodek świni domowej, w Polsce bardzo licznie występuje na terenie całego kraju. Zwierzę stadne, żyjące w grupach rodzinnych nazywanych watahami. Najczulszym zmysłem dzików jest węch. Wzrok tych zwierząt jest prawdopodobnie dobry, chociaż przez rozłożenie oczu po bokach głowy nie widzą dobrze tego, co dzieje się z przodu ciała. Dzik jest agresywnym zwierzęciem i w niektórych sytuacjach odważnie szarżuje na wroga. Lochy z potomstwem są szczególnie niebezpieczne.
  • Żaba- żaby na okres rozrodu wędruje do zbiorników wodnych, pokonując niekiedy znaczne odległości. Samica składa jaja zwane skrzekiem w wodzie. Najwięcej ich ginie na drogach, kiedy próbują przedostać się z jednej strony szosy na drugą, a także...podczas konsumpcji (około miliard rocznie). Parę lat temu żaby z Ameryki Północnej zostały zaatakowane przez agresywnego grzyba, który dziesiątkował gatunek. Istnieje podejrzenie, że grzyb może się rozprzestrzeniać wśród innych gatunków.
  • Bażant - gatunek średniej wielkości, zasadniczo osiadłego ptaka z rodziny kurowatych. Wykształciło się wiele lokalnych odmian bażanta, czego wynikiem jest duża liczba opisanych podgatunków. Obecnie wyróżnia się ich 31. Lęgną się tylko raz do roku. Na bażanty w Polsce można polować, choć niektórzy zakładają prywatne hodowle tego pięknego ptaka.
  • Grzywacz- średniej wielkości ptak wędrowny z rodziny gołębiowatych, największy z krajowych gatunków gołębi. Występuje na terenie całej Polski. Jego naturalnym biotopem są prześwietlone lasy liściaste i mieszane, lecz przystosował się też do życia w krajobrazie rolniczym. Latają dość szybko i zwinnie, ale bardziej ociężale od innych gołębi. Odzywają się rzadko. Podrośnięte młode w sytuacji zagrożenia nadymają wola i atakują przeciwnika zbliżającego się do gniazda, usiłując przy tym bić go skrzydłami. Gołębie roznoszą liczne choroby, jak salmonellozę, a w ich jelitach żyją nicienie, glisty, tasiemce i pierwotniaki. Mogą mieć także grzybicę.
  • Zaskroniec- gatunek niejadowitego węża. Zaskroniec zawdzięcza swą polską nazwę charakterystycznym żółtym plamom w okolicy "za skroniami". Plamy te są bardzo wyraźne – pozwalają łatwo rozpoznać ten niejadowity i niegroźny dla człowieka gatunek. Zaatakowany zaskroniec broni się, często udając martwego, wypuszcza przy tym nieprzyjemnie pachnącą ciecz, która dodatkowo ma zniechęcić potencjalnego napastnika. Może także wydawać dość głośny syk w celu odstraszenia napastnika.

Gdy spotkasz zwierzę, pamietaj by...

Na terenie Cmentarza Centralnego, oprócz wyżej omówionych, żyje jeszcze mnóstwo innych pomniejszych zwierzątek, jak myszy, nornice, kuny, wróble, sroki, gawrony, gile... Ciężko byłoby je tu wszystkie opisać, wszystkie są jednak niegroźne, dopóki nie będziemy ich niepokoić w gniazdach ani próbować ich oswajać. Podczas spotkania z każdym zwierzęciem pamiętajmy o podstawowych zasadach bezpieczeństwa, tak by spacer po parku móc wspominać przez pryzmat nałapanego świeżego powietrza i wyciszenia wewnętrznego, a nie pobytu w szpitalu :

- w stosunku do zwierząt stosujemy zasadę ograniczonego zaufania.

-zwierząt nie należy dokarmiać.

-lisy pojawiające się blisko nas powinniśmy odstraszać-

jeżeli zwierzę samo się zbliża, wówczas należy przystanąć i poczekać lub też zrobić kilka kroków w tył. Nie dopuszcza się czekać aż zwierzę podejdzie tak blisko, że będzie można go pogłaskać.

-nie głaszcz dzikich zwierząt. Młode zwierzęta głaskane przez człowieka tracą natomiast swój zapach i mogą zostać odrzucone przez matkę.

-wszelkie ślady żerowania i budowy nor przy grobach należy zgłaszać służbom ochrony.

-praktycznie jedyne spotykane węże, to niegroźne zaskrońce objęte w Polsce ochroną.

-przypadki chorych, rannych oraz martwych zwierząt należy zgłaszać służbom ochrony.

-wiosną należy szczególnie uważać na żaby, które w okresie godowym wędrują do zbiorników wodnych.

Życzmy bezpiecznych spacerów!