Jest to międzynarodowy projekt artystyczny, łączący artystów i artystki z Polski, Czech i Ukrainy, zaproszonych do wspólnej refleksji nad tym, jak sztuka może otwierać nowe wizje przyszłości w czasie kryzysów – społecznych, politycznych, ekologicznych i egzystencjalnych. Wystawa w Muzeum Narodowym w Szczecinie jest efektem serii spotkań, dyskusji i rezydencji artystycznych realizowanych w latach 2024–2025 w Polsce i Czechach: od Międzynarodowego Festiwalu Performance w Galerii Bielskiej BWA w Bielsku-Białej, przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, po Uniwersytet Techniczny w Libercu. Spotkania te stały się przestrzenią wymiany doświadczeń i konfrontacji postaw – momentem, w którym sztuka stała się językiem dialogu ponad granicami.
Jak podkreśla kuratorka Emilia Orzechowska: „We can’t build what we can’t imagine” stawia pytanie o kondycję naszej wyobraźni – jednego z najważniejszych narzędzi sztuki i komunikacji. To właśnie dzięki niej możemy wychodzić poza oczywistość i otwierać przestrzeń dla nowych wizji przyszłości”. Na wystawie prezentowane są zarówno prace powstałe in situ, jak i wcześniejsze realizacje wykonane w różnych technikach – od rysunku, instalacji, fotografii, przez wideo i działania performatywne, po projekty dźwiękowe. Twórcy i twórczynie związani z Akademią Sztuki w Szczecinie oraz Uniwersytetem Technicznym w Libercu reprezentują różne pokolenia i wrażliwości. Wspólnie tworzą przestrzeń refleksji nad tym, czym dziś może być wspólnota twórcza i jak wyobraźnia staje się narzędziem odpowiedzialności.
Archiwum, pamięć, przyszłość
Emilia Orzechowska przywołuje słowa afroamerykańskiej pisarki i badaczki archiwów Walidah Imarishy, która zauważa, że „marzenia o przyszłości są zapisane w przeszłości”. Archiwa – indywidualne i zbiorowe – stają się tu źródłem nowych interpretacji i inspiracji. W tym duchu artystki i artyści potraktowali archiwum nie jako zamkniętą przeszłość, lecz jako przestrzeń, w której mogą się przecinać pamięć, empatia i wizja przyszłości. Jak mówi kuratorka: „W epoce nadmiaru obrazów i informacji wyobraźnia przestaje być schronieniem; staje się polem walki o empatię, uwagę i wspólnotę.”
Szczecińska prezentacja otwiera cykl wystaw, który następnie zostanie pokazany w Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu (12.02–12.04.2026), a później w Libercu. Współpraca między artystami z Polski, Czech i Ukrainy nabiera szczególnego znaczenia w czasie, gdy europejska solidarność i dialog kulturowy stają się wartościami wymagającymi nieustannego potwierdzania. „We can’t build what we can’t imagine” to nie tylko tytuł wystawy, to również wezwanie – do przywrócenia mocy wyobraźni, zdolności współodczuwania i odpowiedzialnego tworzenia przyszłości.”
Komentarze