Transformacja energetyczna – OZE i gaz zamiast nierentownych bloków węglowych

Na drodze do OZE

Już teraz produkcja energii elektrycznej z węgla kamiennego w Elektrowni Dolna Odra ma charakter szczytowy, a generowane przychody nie pokrywają kosztów produkcji i utrzymania jednostki. Szacowana strata finansowa PGE (na poziomie EBITDA) w 2024 roku w elektrowni wyniosła kilkaset mln zł.

Utrzymywanie bloków węglowych, które pracują okazjonalnie, jest nierentowne dla właściciela, dla gospodarki i społeczeństwa. Nierynkowe sztuczne wydłużanie czasu pracy elektrowni węglowych podnosi ceny energii dla wszystkich odbiorców energii elektrycznej w Polsce.

Konieczne są zatem zmiany. Docelowo bezpieczeństwo energetyczne Polski będzie się opierać na odnawialnych źródłach energii (OZE) i energetyce jądrowej, a przejściowo także na gazie. Przykładem jest elektrownia gazowo-parowa PGE Gryfino Dolna Odra o mocy 1366 MW brutto, oddana do użytku w październiku 2024 r. Jest największą i najbardziej sprawną elektrownią tego typu w Polsce i jedną z najnowocześniejszych w Europie. Jej sprawność nominalna przekracza 63 proc., czyli o ponad 70 proc. więcej niż stare bloki węglowe.

Spalanie gazu ziemnego generuje znacznie mniejsze jednostkowe emisje innych szkodliwych substancji, takich jak tlenki siarki, tlenki azotu i pyły, co korzystnie wpływa na jakość powietrza. Wskaźnik emisyjności elektrowni gazowo-parowej wynosi ok. 330 g CO2 na kWh energii elektrycznej, czyli trzykrotnie mniej niż w węglowej Elektrowni Dolna Odra.

Nowe bloki gazowe cechują się znacznie wyższą sprawnością energetyczną w porównaniu do elektrowni węglowych. Bloki gazowe mają znacznie krótszy czas uruchamiania na tle elektrowni węglowych. Szybko reagują na zmiany w zapotrzebowaniu na energię, co czyni je bardziej odpowiednimi dla systemów energetycznych z coraz większym udziałem odnawialnych źródeł energii, które są zależne od warunków pogodowych.

Co zyska region?

Jak pokazują badania ARC Rynek i Opinia, 74 proc. Polaków uważa zmiany klimatyczne za poważny problem i woli czystą energię, a nie węgiel. Tańsze i zielone źródła energii są ważnym argumentem dla inwestorów, którzy wybierają regiony umożliwiające czystą produkcję z najmniejszym śladem węglowym. Brak czystej energii naraża Polskę na utratę tysięcy miejsc pracy.

Trzeba zaznaczyć, że zanim elektrownie węglowe są wyłączane w ich sąsiedztwie powstają nowe, nowoczesne i ekologiczne źródła energii, które zapewniają bezpieczeństwo energetyczne, wpływy z podatków dla gmin i miejsca pracy. PGE, w pierwszej kolejności, w miejscach, gdzie znajdują się wygaszane elektrownie węglowe, planuje nowe inwestycje, jak elektrownie gazowe, a w następnej kolejności magazyny energii. Przykładem jest wspomniana już Elektrownia gazowa PGE Gryfino Dolna Odra o łącznej mocy 1366 MW brutto. Budżet tej inwestycji wyniósł około 4,7 mld zł.

Plany Grupy PGE w Gryfinie zakładają kojenie ponad miliardowe inwestycje. Już teraz PGE przygotowuje się do budowy nowoczesnego bateryjnego magazynu energii elektrycznej Gryfino o mocy 400 MW i pojemności nie mniejszej niż 800 MWh.

Kolejną inwestycją będzie budowa nowego źródła ciepła - Ciepłowni Gryfino. Planowana inwestycja składać się będzie z kotłów wodnych zasilanych gazem o mocy około 28 MWt z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą. Harmonogram projektu zakłada przekazanie inwestycji do eksploatacji w l kwartale 2027 roku.

Praca dla załogi

Proces wygaszania Elektrowni Dolna Odra będzie odbywać się stopniowo. W Elektrowni Dolna Odra 150 etatów zostanie utrzymanych w okresie 2026 roku, a nowe źródło ciepła budowane przez PGE dla zapewnienia potrzeb ciepła w Gryfinie od roku 2027 wygeneruje kolejne miejsca pracy. Równocześnie znaczna część pracowników przejdzie na emerytury przed zamknięciem elektrowni.

Pracownicy, którzy będą chcieli pozostać aktywni zawodowo mają pierwszeństwo zatrudnienia w innych spółkach Grupy PGE i będą oni w sposób preferencyjny, przed ogłoszeniem publicznym, informowani o wolnych wakatach w innych spółkach z Grupy PGE. Pozostali, którzy nie planują kontynuacji zatrudnienia w Grupie PGE, będą mogli skorzystać z innych rozwiązań, w tym m.in. z korzystnych osłon socjalnych. Ustawa przewiduje dla nich odprawę w wysokości 12 krotności pensji oraz 80% wynagrodzenia przez okres 4 lat.

Dodatkowo, umowa społeczna zawarta w Elektrowni Dolna Odra przewiduje odprawę w wysokości trzykrotności pensji i świadczenie w wysokości 27-krotności pensji. Aktualnie średnie wynagrodzenie w PGE GiEK to przedział ok. 13-14 tys. zł brutto miesięcznie. Są to kwoty znacznie powyżej średnich zarobków nie tylko w tych lokalizacjach, ale w całym kraju. Oznacza to, że łączne wypłaty świadczeń dla pojedynczego pracownika mogą przekraczać 400 000 zł.

Dodatkowo PGE GiEK pracuje nad programem dobrowolnych odejść dla pracowników, którzy nie będą spełniać warunków zawartych w ustawie.

Nowe miejsca pracy zagwarantują też nowe inwestycje w regionie. Plany w tym zakresie ma Grupa PGE, która cały czas inwestuje w projekty energetyczne, które są ważne dla przyszłości regionu i jego mieszkańców.

Co ważne, planowane zamknięcie elektrowni węglowej w Gryfinie nie będzie miało wpływu na zapewnienie dostaw prądu i ciepła dla regionu. Mieszkańcy, firmy i instytucje nie odczują zmian związanych z dostawami energii.