„Nie tylko przybliża postać Bogusława X Wielkiego, ale także jego czasy. Poznamy jego przyjaciół, bliskich oraz ludzi, wśród których się obracał. Możemy zobaczyć jego korespondencję z żoną księżną Anną” – zachęca Barbara Igielska, dyrektor Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.

To pierwsze po modernizacji otwarcie Galerii Gotyckiej, którą znajdziemy w jednej z najstarszych części Zamku Książąt Pomorskich. Wsyatwa Wystawa „Ethica Pomeranica albo Zwierciadło pomorskie…” składa się z ponad 100 eksponatów, które w sposób bezpośredni nawiązują do czasów księcia Bogusława X.

- Skupiamy się dokładnie na genealogii książęcej, przybliżamy księcia i jego najbliższą rodzinę, skupiamy się na dokumentach kancelarii książęcej. W sztuce skupiamy się na religii. To ukłon w stronę dawnych zwyczajów i ogromnego znaczenia religijności wśród ludzi z przełomu XV i XVI wieku – dodaje kurator wystawy Damian Garecki.

Humorystyczny film, archiwalia z życia księcia

Obiektom z epoki towarzyszą ich cyfrowe opracowania. Pierwsza cześć wystawy jest w całości poświęcona Bogusławowi X i jego rodzinie. Kolejna – życiu i polityce na przełomie XV i XVI wieku.

- To między innymi archiwalia z archiwum książęcego dynastii Gryfitów. Są takie podejrzenia, że wszystkie jego listy pisał skryba. Każdy z nich jest bowiem napisany innym charakterem pisma. Jest również fotokopia przedstawiające Zamek Książąt Pomorskich z czasów Bogusława X oraz jego inwentarz pośmiertny – opowiada Damian Garecki.

Akcentem humorystycznym jest kilkuminutowy film „Bogusław XD” Arkadiusza Piętaka. – Przedstawia wątki z biografii władcy. Miejscami wzorowany jest na Monty Pythonie – zdradza kurator wystawy.

Dzięki ekspozycji możemy również posłuchać muzyki, która gościła na Zamku Książąt Pomorskich. – Bogusław X bardzo lubił muzykę. Na nasze szczęście w bibliotece Uniwersytetu w Greifswaldzie przechowywane są utwory wszystkich ważniejszych kompozytorów niemieckich i niderlandzkich z przełomu XV i XVI wieku. Bogusław X trzymał się trendów, to były kompozycje młodych kompozytorów. Na Pomorze docierały nowinki ze świata kultury i sztuki – dodaje Damian Garecki.

„Trudno byłoby mi wybrać 3 najważniejsze dzieła”

Główna część ekspozycji poświęcona jest sztuce sakralnej. To okazja, aby obejrzeć Pentaptyk pasyjny ze sceną Ukrzyżowania (Królewiecki warsztat snycerski pochodzenia frankońskiego), Kwatera z Krotoszyna z przedstawieniem Wielkiej Rodziny Marii ( prawdopodobnie warsztat Jakuba Beinharta), szafa ołtarzowa św. Rodziny z Kliczkowa, miedzioryty i obrazy olejne Albrechta Dürera.

- Trudno byłoby mi wybrać 3 najważniejsze dzieła. Bardzo rzadko można oglądać obrazy olejne Dürera, ale warto przede wszystkim zobaczyć jego grafiki. To historia grafiki europejskiej. Wiem, że nie przyciągają tak, jak obrazy, ale warto. Te wszystkie obiekty są świadectwem okresu przełomu. Jedne mają cechy gotyckie, drugie są bardziej renesansowe – zachęca dr hab. Barbara Ochendowska-Grzelak.

Dla najmłodszych przygotowano specjalny kącik, w którym mogą zapoznać się z historią pomorskiego władcy. Co więcej, wystawę będzie można obejrzeć nawet kilkukrotnie.

- Wiele eksponatów jest wrażliwych i z tego powodu będą prezentowane w sposób rotacyjny. Dlatego co jakiś czas będą pojawiać się nowe, bardzo cenne obiekty, archiwalia i dawna grafika – tłumaczy Damian Garecki.

Dynastia Gryfitów potrzebuje ogólnokrajowego rozgłosu

Ekspozycja składa się z obiektów pochodzących ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, prywatnych rodziny von Eder, Muzeum KUL, biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, Muzeum Narodowego w Szczecinie, Muzeum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

- Zależy mi na tym, aby Zamek Książąt Pomorskich kojarzył się z dynastią Gryfitów. Nam jest bliska, ale wciąż jeszcze mało znana w Polsce i zagranicą. Po wydaniu kroniki Friedeborna zetknęłam się z wieloma opiniami, że to ciekawa historia, a ludzie w ogóle nie słyszeli o panowaniu Gryfitów. Mam nadzieję, że uda nam się upowszechnić wiedzę o nich i zachęcić ludzi, aby tutaj przyjeżdżali – dodaje Barbara Igielska.

Wystawę „Ethica Pomeranica albo Zwierciadło pomorskie – Bogusław X, książę pomorski i jego czasy w dokumentach i zabytkach ze zbiorów polskich i obcych z lat 1454-1523” będzie można oglądać do 25 maja 2025 roku.