W obliczu wojny

Podczas spotkania wokół tomików Poezji Biblioteki Ukrainy będziemy mieli okazję zapoznać się z twórczością: JULIJI STACHIWSKIEJ, OŁENY STEPANENKO, NATALII BELCZENKO, IRYNY MULARCZUK, MAKSYMA „DALI” KRYWCOWA  

Ośrodek Pogranicze – sztuk, kultur, narodów oraz Fundacja Pogranicze od dawna wspierają ukraińskich twórców. Prowadzą program rezydencji, przyjmują pod swój dach ukraińskie artystki. W ciągu ostatnich dwóch lat organizują kameralne i międzynarodowe wydarzenia integrujące społeczność, sprzyjające pogłębionej refleksji i rozmowie.  

Pomysł na całą serię poetycką jest niejako kontynuacją sprzed laty sejneńskiej serii Biblioteki Poetów Sarajewa. Spontaniczną reakcją na przemoc zadaną Ukrainie, którą wyraził Krzysztof Czyżewski w liryce łza klauna, jaka została przełożona na kilkanaście języków. Potrzeba oddania głosu ukraińskim twórcom stała się rozpaczliwą próbą zwrócenia oczu świata na niewypowiedziane kwestie bólu wobec wojny. Tym razem przekłady polskich poetów i poetek swoich ukraińskich sąsiadów miały charakter wspierający zarówno pod względem dokumentowania zbrodni rosyjskich i zwrócenia uwagi na sytuację Ukrainy poprzez wrażliwość poetów, jak i finansowym – organizowania funduszy na pomoc ukraińskim twórcom. Zakup ze sprzedanych egzemplarzy zasila program pomocowy, ustanowiony przez zespół Pogranicza.  

Każda seria składa się z 10 tomików autorskich.

  JULIJA STACHIWSKA (1985) Poetka i ilustratorka z Żytomierza. Absolwentka filologii ukraińskiej Akademii Kijowsko-Mohylańskiej. Pracowała jako kierowniczka artystyczna w sieci księgarń Je oraz koordynatorka programów w Czeskim Centrum i Instytucie Polskim w Kijowie. Współredaktorka (razem z Ołehem Kocarewem) antologii Ukrajinśka awanhardna poezija: 1910-1930 roky (2014) oraz Ukrajinśkyj poetycznyj awanhard (dla Bułgarskiej Akademii Nauk, 2018). Autorka tomów poetyckich: Czerwoni czołowiczky (2009) oraz Verde (2015). W Polsce ukazał się tom poezji w przekładzie Anety Kamińskiej Wszystkie możliwe rzeczy (Poznań, 2019). Jej wiersze ukazywały się również w antologiach: 30 wierszy zza granicy. Młoda poezja ukraińska (2012), Portret kobiecy w odwróconej perspektywie. 12 poetek z Czech, Słowenii i Ukrainy (2013), Listy z Ukrainy (2016). Jest autorką książek dla dzieci: Tajemnycia Mohylanky i znykłyj klucz (2020), Misiać nad Kinburnom (2020), Sonia ta hra koloriw (2022). Zilustrowała książkę dla dzieci Andreja Chadanowicza Tatkowi notatky.

NATALIA BELCZENKO (1973) Poetka i tłumaczka. Urodziła się w Kijowie. Ukończyła Wydział Filologiczny Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego im. T. Szewczenki. Członkini Ukraińskiego PEN Clubu i STL. Autorka dziesięciu książek poetyckich, m. in. Zrymorodok, Znaky i znady, Murmuracija, Naddnieprze. Jej poezję tłumaczono na 16 języków. Laureatka Nagrody Huberta Burdy (Niemcy, 2000), nagrody za 3 miejsce w konkursie na najlepsze tłumaczenia poezji Wisławy Szymborskiej (Polska, 2015) oraz nagrody Fundacji im. Łesi i Petra Kowałewych (USA, 2019). Stypendystka programu Ministra Kultury RP „Gaude Polonia”. W 2022 – uczestniczyła w V Światowym Kongresie Tłumaczy Literatury Polskiej. Rezydentka Fundacji Wisławy Szymborskiej, Instytutu Literatury (Kraków), Alphabetville (Marsylia). Wśród poetów polskich tłumaczonych przez nią na ukraiński są m.in. Jarosław Iwaszkiewicz, Bolesław Leśmian, Anna Świrszczyńska, Zuzanna Ginczanka, Krzysztof Kamil Baczyński, Kazimiera Iłłakowiczówna, Wisława Szymborska, Czesław Miłosz, Mieczysław Jastrun, a także poeci współcześni: Ariel Rosé, Ewa Filipczuk, Janusz Radwański, Barbara Gruszka-Zych, Krzysztof Szatrawski, Urszula Benka, Piotr Mitzner, Krzysztof Lisowski, Michał Rusinek. Tłumaczyła również kolędy polskie.  

OŁENA STEPANENKO (PRYŁUCKA) (1974) Poetka, tłumaczka, dziennikarka i aktywistka społeczna. Urodziła się 28 maja 1974 roku we wsi Tałałaiwka w obwodzie czernihowskim. W latach 2010-2022 mieszkała z rodziną w Buczy. Należy do ukraińskiego PEN Clubu. Zadebiutowała w 1999 roku tomem poezji Przeczucie Awalonu. Kolejne tomy: Krótka msza na drugie przyjście Dantego (2002), Trzecia Atlantyda (2005) i Czwarta radość (2014). Jej wiersze, do których muzykę skomponowała Iryna Andrijczuk, wykonywane były na wielu festiwalach w świecie. Jest jedną z inicjatorek i organizatorek artystycznej inicjatywy Wojna i słowo. Otrzymała nagrody Granosłow oraz wydawnictwa Smołoskyp. Zdobyła główną nagrodę w konkursie poetyckiego slamu podczas międzynarodowego festiwalu poetyckiego w Mińsku w 2016 roku.  

IRYNA MULARCZUK (1992) Ukraińska poetka, tłumaczka, literaturoznawczyni. Absolwentka filologii ukraińskiej Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki we Lwowie. Nauczycielka ukraińskiego dla cudzoziemców oraz nauczycielka jogi. Autorka pięciu tomików poetyckich: Degustacja uczuć (2010), Refleksje z jabłkami [Słownik kuszonej] (2013), Świat(ło) (2021), w dOMu (2022), tylko nie zabieraj (w spółautorstwie z Krzysztofem Michem, 2023). Przełożyła z języka polskiego wiersze Czesława Miłosza, Krzysztofa Czyżewskiego, Krzysztofa Micha, Katarzyny Szwedy, Anety Kamińskiej, Urszuli Zajączkowskiej, dramat Dom kobiet Zofii Nałkowskiej oraz spektakl Romans Natalii Sakowicz. Pracuje w Fundacji Pogranicze jako asystentka dyrektora w programie Pogranicze/Ukraina oraz jako współredaktorka (razem z Krzysztofem Czyżewskim) tomików Biblioteki Poezji Ukrainy „W obliczu wojny”.  

MAKSYM „DALI” KRYWCOW (1990–2024) Poeta i żołnierz z Równego. Ukończył Kijowski Uniwersytet Technologii i Projektowania. Z wykształcenia jest inżynierem produkcji obuwia. W 2014 roku zgłosił się jako ochotnik do Narodowej Gwardii Ukrainy. Później pracował w Veteran Hub, a także na obozach dla dzieci Strokati Jenoty. Od 24 lutego 2022 roku walczył w szeregach Sił Zbrojnych Ukrainy. Muzykę do jego wierszy skomponował i wykonuje folkowo- -punkowy zespół Yurcash. Wiersze Krywcowa publikowane były w antologiach poezji wojennej: Knyha Love 2.0. Lubow i wijna (2023) oraz Pomiż syren. Nowi wirszi wijny (2023). Jego debiutancka książka poetycka Wirszi z bijnyci (2023) przez ukraiński PEN Club została uznana za jedną z książek roku. 7 stycznia 2024 roku zginął na froncie razem ze swoim rudym kotem Darwinem. W nawiązaniu do słów z ostatniego wiersza, na jego cześć nazwano nową odmianę fiołków.