Kontrolerzy Najwyższej Izby Kontroli wyliczają szereg błędów, które przedstawiciele PKP Polskich Linii Kolejowych popełnili podczas realizacji swojej części projektu Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. Dowiedzieliśmy się również, że koszty całej inwestycji wzrosły do 1,1 mld zł.

Kontrola NIK zakończyła się w marcu 2022 roku. Przeprowadzono ją w Stowarzyszeniu Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego (lider projektu SKM), Urzędzie Miasta Szczecin oraz w PKP Polskich Liniach Kolejowych S.A. Centrum Realizacji Inwestycji Region Zachodni. Teraz opublikowany został raport.

Sprawdzano, dlaczego inwestycja, która powinna zostać oddana do użytku we wrześniu 2022 roku, jest tak bardzo opóźniona. Wnioski skupiły się na działalności PKP PLK.

„Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła działalność PKP PLK w zakresie przygotowania, realizacji i nadzoru nad realizacją zadania Budowa Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. PKP PLK nie wykonała żadnego z dwóch projektów inwestycyjnych objętych Zadaniem” – czytamy w podsumowaniu raportu, zatytułowanym „Bez odpowiedniego przygotowania i nadzoru”.

Jakie błędy popełnione zdaniem NIK?

Przypomnijmy, że PKP PLK odpowiadało za przebudowę torowisk i przygotowanie przystanków na liniach w kierunku Polic, Gryfina, Stargardu i Goleniowa. Udzieliła dwóch zamówień publicznych, jedno dotyczyło linii do Polic, a drugie pozostałych tras. W obu przypadkach na wykonawcę wybrano spółkę Trakcja S.A, która zaoferowała najkrótsze terminy wykonania i najniższą cenę.

„I od tego czasu rozpoczęły się problemy” – piszą kontrolerzy NIK i wymieniają błędy, którymi obarczają bezpośrednio PKP PLK:

– „wbrew przepisom prawa zamówień publicznych, PKP PLK nie opracowała programu funkcjonalno-użytkowego służącego m.in. do ustalenia wartości zamówienia”;

– „PKP PLK jako zamawiający nieprawidłowo ocenił uzyskane wyjaśnienia Wykonawcy dotyczące m.in. zadeklarowanych terminów wykonania i mimo poważnych wątpliwości, co do ich realności podnoszonych na etapie oceny oferty, udzielił zamówienia”;

– „zamawiający dopiero po upływie terminów wykonania inwestycji kolejowych rozważał odstąpienie od umowy z Wykonawcą. Centrum Realizacji Inwestycji sześciokrotnie wystąpiło do Zarządu PKP PLK z propozycją odstąpienia od umów z winy Wykonawcy. Za każdym razem Zarząd tych wniosków nie akceptował. Zamawiający nie naliczał również Wykonawcy kar umownych z tytułu nieterminowego wykonania poszczególnych etapów umów”.

„Do dziś nie zostały zawarte aneksy określające nowe terminy realizacji umów”

PKP PLK winą za opóźnienia obciąża wykonawcę. Zarzuca mu m.in. błędy w dokumentacji projektowej oraz nieuzyskanie wymaganych pozwoleń na budowę. W lipcu 2022 r. PKP PLK podpisały umowę objęcia akcji Trakcji S.A. za kwotę 200 mln zł. Są teraz największym akcjonariuszem tej spółki z pakietem 74% akcji.

„Jednak do dziś nie zostały zawarte aneksy określające nowe terminy realizacji umów” – czytamy w raporcie NIK.

Liderem projektu SKM jest Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego. Kontrolerzy NIK zwracają jednak uwagę, że do zadań tego podmiotu należało rozliczanie finansowe całego zadania wobec Centrum Unijnych Projektów Transportowych (uzyskano bowiem 512 mln zł unijnego dofinansowania). Za realizację poszczególnych etapów inwestycji odpowiadali partnerzy projektu, czyli samorządy (zajmujące się budową węzłów przesiadkowych) i właśnie PKP PLK (tory i perony).

Linia do Polic dopiero w 2025 roku

Pod koniec września 2022 roku SSOM wystąpiło do CUPT o fazowanie realizacji zadania. Do końca 2023 roku miałyby zostać zakończone prace na liniach do Gryfina, Stargardu i Goleniowa. Na najbardziej zniszczonej trasie do Polic roboty mają potrwać do grudnia 2025 r.

Wiadomo już, że realizacja całości nie będzie kosztować 848 milionów złotych, tylko aż 1,184 miliarda złotych (wzrost o 40 proc.). Na realizację drugiej fazy inwestycji konieczne będzie uzyskanie dodatkowego dofinansowania z Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027. Wnioskowana kwota to 307 mln zł.