Chociaż nikt nie chce myśleć śmierci, to, niestety, każdy powinien. To ważny temat między innymi z punktu widzenia prawnego, gospodarczego i rodzinnego. Statystki jasno wskazują, że tylko niewielka część społeczeństwa zdaje sobie sprawę z tego, jak może samodzielnie rozdysponować swój majątek. Narzędziem, które zapewnia nam najwięcej możliwości, jest testament, a gdy go nie mamy, nasz majątek zostaje rozdzielony według planu dziedziczenia ustawowego.

Za nami kolejny odcinek cyklu „Polak Mądry przed Szkodą”, którego współtwórcą jest Paweł Skotnicki, ekspert ubezpieczeniowy.

– Jeśli sami nie zarządzimy swoim spadkiem, to pozostaje plan ustawodawcy. Realizowana jest wtedy odgórna instrukcja, „co będzie gdy”. Dziedziczenie następuje w różnych konfiguracjach rodzinnych, jest to tak zwana konsekwencja prawna i majątek zmienia właściciela. Można jednak w 100% zarządzać samodzielnie swoim majątkiem, choć statystki mówią, że tylko 3% społeczeństwa ma spisany testament – mówi Paweł Skotnicki

Dziedziczenie ustawowe bardzo często obejmuje więcej członków rodziny. Jest to proces co do zasady mocno problematyczny i bardzo często prowadzi do konfliktów rodzinnych. Procesem dziedziczenia objęte są nie tylko dobra materialne w postaci pieniędzy, które wydają się łatwe do podziału, lecz także ruchomości i nieruchomości. Spadek staje się jeszcze bardziej problematyczny, gdy obejmuje osoby niepełnoletnie.

– Głównym problemem związanym z dziedziczeniem jest niemożność zarządzania majątkiem w 100% samodzielnie. W przypadku gdy dziedziczeniem objęte są dzieci, rodzic nie może samodzielnie zarządzać majątkiem, a o każdym zbyciu części majątku decyduje sąd rodzinny – mówi Paweł Skotnicki.

Dlatego tak ważnym i niedocenianym narzędziem jest testament. Daje nam jeszcze za życia możliwość zadecydowania, kto i w jakim zakresie otrzyma po nas majątek. Co ważniejsze, należy pamiętać, że dziedziczenie ustawowe obejmuje przede wszystkim ustawowo rozumiane rodziny, czyli zstępnych i wstępnych, a dzięki testamentowi możemy zadbać o osoby, które w świetle prawa są dla nas „obce”, a testament może zabezpieczyć partnerów będących w nieformalnych związkach.

– Testament jest przede wszystkim narzędziem dla tej osoby, która postanawia przekazać majątek po swojemu. Oczywiście, że może tworzyć konflikt, że ktoś może się spodziewać, że coś odziedziczy, a tak się nie stanie, ale dla mnie jako właściciela majątku testament stanowi niemal 100% narzędzie do rozdzielenia go według własnej woli. Problemem jest to, że testament może zostać podważony i przeważnie robią to właśnie te osoby, które spodziewają się spadku i go nie otrzymują – mówi Paweł Skotnicki.

Zachowek jest formą zadośćuczynienia, która może przeszkodzić w spokojnym dziedziczeniu spadkobiercy. Gdy ustawowo upoważniona do tego osoba wystąpi do spadkobiercy o zachowek, ten będzie musiał ją spłacić i to w szybkim tempie, co może się przełożyć na konieczność spieniężenia spadku.

– Zachowek jest prawem, a nie obowiązkiem. Dlatego też o zachowek się występuje i ma on taką cechę, że są to pieniądze, co oznacza, że nie mogę go wypłacić w towarze. Jeśli to jest majątek trwały, czyli przykładowo nieruchomość, to może się okazać, że aby spłacić zachowek, będzie trzeba sprzedać tę nieruchomość. Jest jedno narzędzie, które jest poza spadkiem. To są to polisy ubezpieczeniowe. Świadczenia z polisy mogą zostać przekazane dowolnej osobie czy instytucji i nie są objęte podatkiem. Można je skorelować z testamentem, aby zachowek ubezpieczyć i tym samym zadbać o spadkobierców – mówi Paweł Skotnicki.

Spadek może mieć wartość dodatnią, ale także ujemną, co oznacza, że poza nieruchomościami, pieniędzmi czy firmami można odziedziczyć także długi. Oczywiście potencjalny spadkobierca może też spadek odrzucić.

– Można sensownie dziedziczyć bardzo zadłużony majątek, jeżeli jest on ubezpieczony. Należy pamiętać, że są części majątku jak kredyty, leasingi, pożyczki, które mają wartość ujemną, ale można je ubezpieczyć. Przy planowaniu tego, jak rozdysponować majątek, trzeba zastanowić się, jak sprawić, aby długi nie przeżyły dłużnika. Ubezpieczenie jest narzędziem, które pozwala to zrealizować – mówi Paweł Skotnicki.

Temat dziedziczenia jest skomplikowany, dlatego warto jest zadbać o swój majątek i swoich bliskich za życia. W tym celu należy udać się do specjalisty, który pokieruje nas, co zrobić, aby dziedziczenie dla naszych spadkobierców było procesem jak najłatwiejszym i najbardziej korzystnym.