Historyczne kostki i płyty chodnikowe nie były wykorzystywane przy remontach śródmiejskich ulic, ponieważ… w okolicy Szczecina nie było fachowców z technicznymi możliwościami. „Dopiero po demontażu całej jezdni okazuje się, które kostki czy płyty nadają się do ponownego użytku. Po prostu nie wiadomo, jaka jej ilość zostanie odzyskana” – tłumaczy magistrat.

Trochę na nie czekaliśmy (blisko pół roku), ale w końcu są. Urząd Miasta Szczecin przesłał odpowiedzi na nasze pytania w sprawie historycznych nawierzchni, które nasunęły się po pierwszym odcinku ARCHIWOLTY.

Materiał „niedostosowany do współczesnych wymagań”

Przypomnijmy, że stara kostka i kamienne płyty chodnikowe zostały usunięte m.in. w ramach przebudowy ul. Jagiellońskiej, kwartału Bogusława-Krzywoustego-Piastów-Jagiellońska-Wojska Polskiego, al. Jana Pawła II czy z okolic pętli tramwajowej na Niebuszewie.

– Podstawowym problemem z materiałem historycznym było jego niedostosowanie do współczesnych wymagań. Kostka kamienna jest często uszkodzona, nie posiada odpowiedniej szorstkości zapewniającej przyczepność i praktycznie nie nadaje się do nawierzchni, z której mogłyby korzystać osoby o ograniczonej możliwości – argumentuje Paulina Łątka z biura prasowego magistratu.

To nie oznacza, że nie ma możliwości wykorzystania takiej nawierzchni. Aby mogła ponownie spełniać swoją rolę, potrzebna jest jej obróbka, a mianowicie - ścięcie i wyrównanie górnej powierzchni oraz jej uszorstnienie, np. poprzez płomieniowanie.

Wytłumaczenie – brak wykonawców

Dlaczego więc nowe wyparło stare? Odpowiedź może być dla niektórych zaskoczeniem.

– W okresie, w którym realizowano pierwsze inwestycje, w rejonie Szczecina nie było wykonawców, którzy mieliby techniczne możliwości wykonania tego rodzaju prac – tłumaczy Paulina Łątka.

Jak dodaje, wówczas jedyną możliwością było przewiezienie zdjętej nawierzchni do zakładów kamieniarskich w innej części Polski. I tutaj pojawia się kolejne „ale”.

– Koszty takiego przedsięwzięcia byłyby wielokrotnie wyższe od zakupu nowego materiału – podkreśla rzecznik prasowa magistratu. – Po ustaleniach zespołu zdecydowano o wykonaniu nawierzchni jezdni i chodników na ulicy Jagiellońskiej oraz we wspomnianym kwartale z nowego materiału, z zachowaniem układu rzędowego kostki oraz wymiarów płyt i ich układu, co później także znalazło odzwierciedlenie w katalogu nawierzchni dla miasta Szczecina.

Jeśli chodzi o aleję Jana Pawła II, na korzyść nowej kostki przemawiał dodatkowo „hałas emitowany przez przejeżdżające pojazdy, na który skarżyli się mieszkańcy”. Zgodę na nowe materiały wydał miejski konserwator zabytków.

Materiał spełnia wymagania – to dlaczego tak szybko niszczeje?

O tym, że nowa kostka nie wytrzymuje i kruszy się w wielu miejscach, informowaliśmy już wielokrotnie. Przez czas trwania rękojmi, za wszelkie poprawki odpowiadają generalni wykonawcy. Tym sposobem, miasto nie płaciło m.in. za poprawki w alei Jana Pawła II. Jednak gdy rękojmia dobiega końca, bieżące utrzymanie nawierzchni przechodzi w ręce ZDiTM.

Jak informuje magistrat, obecnie prowadzona jest analiza przyczyn powstawania uszkodzeń. Ponadto, Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego zlecił badania laboratoryjne na jednej ze zrealizowanych inwestycji. Niestety, nie informuje, o którą dokładnie chodzi. Możemy się jednak domyślać, że mowa o ulicy Jagiellońskiej, gdzie badania nad jakością kostki prowadził doktor Stanisław Majer z ZUT w Szczecinie wraz z innymi inżynierami.

– Badania laboratoryjne wykazały, że materiał spełniał wymagania określone w dokumentacji projektowej. Podobne badania, natomiast w rozszerzonym zakresie, zostaną zlecone w celu zweryfikowania materiału kamiennego na innym zadaniu – informuje Paulina Łątka.

Historyczne nawierzchnie wykorzystywane miejscowo

W ramach remontu ul. bł. Królowej Jadwigi, Bohaterów Getta Warszawskiego i Ściegiennego udało się pozyskać około 400 m kw. kostki brukowej, która została wykorzystana m.in. do remontu zatok autobusowych na ulicy Wyszyńskiego. Stary bruk posłużył również do oznaczenia przejść dla pieszych w wyremontowanej alei Wojska Polskiego.

Materiał z al. Jana Pawła II został wykorzystany do budowy nawierzchni zjazdów do posesji, wysp separujących przy skrzyżowaniach oraz przy bieżących i inwestycyjnych pracach ZDiTM. Betonowe płyty pochodzące z fabryki Stern/Comet zostały użyte przy remoncie chodnika przy ul. Elizy Orzeszkowej. Natomiast w przyszłości historyczna kostka i płyty chodnikowe mają zostać wykorzystane m.in. przy przebudowie placu Orła Białego.

Jak dodaje Paulina Łątka, przy każdej inwestycji drogowej miejski konserwator zabytków wydaje zalecenia dotyczące możliwości i zasadności wykorzystania oryginalnego materiału kamiennego.

– Rodzajem strategii jest też przyjęty zarządzeniem Prezydenta Miasta katalog nawierzchni, w którym przewidziano we wskazanych strefach miasta użycie tak zwanych płyt „staroużytecznych”. Ochroną konserwatorską są również objęte poszczególne zachowane nawierzchnie kamienne, na podstawie ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego – dodaje Paulina Łątka.