Porażający widok ruin Starego Miasta, zniszczona Katedra i Zamek Książąt Pomorskich, ale też piękne ujęcia ocalałych z wojennej pożogi Wałów Chrobrego. To wszystko możemy zobaczyć na zdjęciach poznańskiego architekta Bogdana Celichowskiego (1922-2016), które niedawno zostały opublikowane na stronach internetowego archiwum Fortepan.hu.
Jak wyglądał Szczecin w 1947 roku?
Na zdjęciach widzimy jak bardzo zniszczony był Zamek Książąt Pomorskich. W albumie znajdziemy zarówno ujęcia od strony zamkowych skarp, jak i z dużego dziedzińca, gdzie dokładnie widać smutne kikuty zniszczonych wież: zegarowej i więziennej.
Jeszcze bardziej zrujnowana wydaje się dzisiejsza Bazylika archikatedralna św. Jakuba (odbudowano ją dopiero w latach 70., a wieża odzyskała swój przedwojenny wygląd w 2008 r.). Autor zdjęć z zacięciem architekta stara się uwiecznić najcenniejsze szczegóły zrujnowanej budowli.
Wśród zdjęć znajdziemy również inne znane wszystkim szczecinianom zabytki, ale jakże inaczej wyglądające w 1947 roku, na długo przed ich renowacją. Kamienicę Loitzów pobieżny obserwator może skojarzyć tylko po charakterystycznych, „krzywych” oknach. Baszta Siedmiu Płaszczy cudem przetrwała wśród otaczających ją ruin. Brama Portowa wygląda dużo mniej efektownie bez wieńczących ją ozdobnych szczytów, które znalezione zostaną dopiero w latach 50. w Lasku Arkońskim (Niemcy ukryli je tam, by nie zostały zniszczone podczas bombardowań).
Majestatycznie wyglądają za to Wały Chrobrego, które nie ucierpiały w wyniku działań wojennych. Widzimy, że u ich stóp działa port, mnóstwo skrzyń ustawionych jest przy nabrzeżu.
Skąd zdjęcia ze Szczecina w węgierskim archiwum?
Bogdan Celichowski, autor zdjęć, ukończył studia na Wydziale Architektury Szkoły Inżynieryjnej w Poznaniu (w 1948 r.) i później przez lata pracował w tym mieście jako architekt. Był członkiem Stowarzyszenia Architektów Polskich i wykładowcą akademickim. W archiwum Fortepan.hu opublikowano 1086 fotografii jego autorstwa. Większość dotyczy Poznania, ale są również ujęcia z innych miast, w tym ze Szczecina. W jakich okolicznościach zostały zrobione?
- Zdjęcia prawdopodobnie powstały podczas jednego z wyjazdów ojca w trakcie studiów architektonicznych. Ale pewności nie mam – mówi Jerzy Celichowski.
To właśnie z inicjatywy syna pana Bogdana zdjęcia zostały opublikowane w węgierskim serwisie Fortepan.hu. Węgierskim, bo Jerzy Celichowski od lat mieszka w Budapeszcie. Swoimi obserwacjami dzieli się z czytelnikami w Polsce na łamach bloga „Jeż Węgierski” – jednego z najpopularniejszych opowiadających o Węgrzech.
Nie wszystkie zdjęcia Bogdana Celichowskiego zostały rozpoznane i opisane. Prawdopodobnie jest tam więcej ujęć przedstawiających Szczecin. Pomóc w ich weryfikacji i opatrzeniu podpisem może każdy użytkownik serwisu Fortepan.hu.
Wały Chrobrego / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Widok na port na nabrzeżu / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Wały Chrobrego / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Port i silos zbożowy w tle / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Widok na Odrę / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Widok na Odrę i port z Wałów Chrobrego / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Brama Portowa / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Zrujnowany Zamek Książąt Pomorskich / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Widok z Zamku w kierunku Odry / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Widok z Zamku, w tle gmach dzisiejszego Muzeum Narodowego na Wałach Chrobrego / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Ruiny Starego Miasta, w tle Wały Chrobrego / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Stare Miasto / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Stare Miasto / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Stare Miasto naprzeciwko budynku Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Katedra św. Jakuba / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
katedra św. Jakuba / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Katedra św. Jakuba / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Fontanna Orła Białego / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
pl. Orła Białego / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Ruiny katedry i ul. Mariacka / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Kamienica Loitzów / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Dziedziniec Zamku z wieżą zegarową / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Widok na Zamek / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Ocalała Baszta wśród ruin / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Fontanna na pl. Orła Białego, w tle katedra / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Widok na nabrzeże / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Brama Portowa jeszcze bez ozdobnych szczytów zdemontowanych i ukrytych przez Niemców / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Kościół św. Piotra i Pawła / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Widok na wieżę zegarową Zamku / 1947 / źródło: Fortepan.hu/Bogdan Celichowski
Komentarze
11