Charakterystyczne sklepienia łukowe widoczne na placu budowy boiska przy IX Liceum Ogólnokształcącym (pl. Mariacki 1) to fragmenty krypty dawnego Kościoła Mariackiego. Nie znaleziono w niej śladów pochówku, wkrótce zostanie zasypana.

Od połowy XIII wieku aż do początku XIX wieku, w miejscu budynku szkolnego znajdował się Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny i przylegający do niego cmentarz. Dlatego prace budowlane prowadzone w tej okolicy zawsze wiążą się z podziemnymi odkryciami. Przypomnijmy, że w 2003 roku, podczas modernizacji piwnic szkoły, odkryto pozostałości cmentarnych grobów z ludzkimi szkieletami.

Krypta była pusta

Teraz, w trakcie przebudowy przyszkolnego boiska, też odsłonięto wiele śladów przeszłości. Najciekawszym jest krypta, która w przeszłości przylegała do Kościoła Mariackiego.

– Krypta miała ok. 2 metry wysokości. Odkopaliśmy ją do ceglanej posadzki, odsłaniając sklepienia łukowe. Była pusta. Jeśli wcześniej były tam jakieś pochowki, to szczątki zostały później ekshumowane. Udokumentowaliśmy kryptę geodezyjnie, rysunkowo, opisowo i fotograficznie. Nie jest to na tyle wyjątkowa konstrukcja by wymagała zachowania i odrestaurowania. Teraz trzeba ją zasypać i zagęścić teren. W tym miejscu staną słupki ogrodzenia – mówi Marek Dworaczyk z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Szczecinie, który prowadzi nadzór archeologiczny nad inwestycją.

W kryptach pod Kościołem Mariackim w XIII i XIV wieku grzebano przedstawicieli dynastii Gryfitów. Spoczął tam m.in. książę Barnim I, fundator świątyni. W XVI wieku szczątki przeniesiono jednak do krypty zamkowej.

foto: Marek Dworaczyk

Piwnice przedwojennych kamienic

W innej części placu budowy boiska dokopano się do pozostałości zabudowy z drugiej połowy XIX wieku i początku XX wieku.

– Po zerwaniu asfaltu dotarliśmy do ścian piwnicznych poniemieckich kamienic. Nie ma tam jednak nic, co w opinii ekspertów miałoby zostać zachowane czy odrestaurowane – relacjonuje Karol Bielecki ze spółki Solid-Stet, która jest wykonawcą przebudowy boiska. – Takie niespodzianki, odkrywane w ramach zamówienia publicznego, zawsze są dużym kłopotem. Niestety budowa jest wstrzymana, a czas oczekiwania na projekty zamienne od Urzędu Miasta wydłuża się.

na zdj.: Kościół Mariacki od zachodu. Rycina wykonana przez Heinricha Kotego przed 1625 r.; za: K. Kalita-Skwirzyńska, 2003

Setki kości i totenkrone

Dodatkowo, podczas prac ziemnych odkopano blisko tysiąc fragmentów ludzkich kości. Co prawda, gdy likwidowano przykościelny cmentarz na początku XIX wieku, szczątki przeniesiono na teren Cmentarza Grabowskiego (dziś część Parku Żeromskiego), ale prace ekshumacyjne nie były w stu procentach dokładne.

– Pojedyncze kosteczki zalegały luzem w różnych warstwach. Są wśród nich również kości długie i kości czaszki. Na niektórych z tych ostatnich widać zielone zabarwienia, ślady tzw. koron śmierci z brązu, czyli totenkrone. Był bowiem zwyczaj, że zmarłym zakładano je na głowę – mówi Marek Dworaczyk. – Odkopane kości trafią do antropologa, który dokładnie je przebada, ustali, czy należały do dorosłych, czy dzieci i jakiej płci byli zmarli.

Wykonawca czeka na możliwość zakończenia prac

Przebudowa boiska przy IX LO rozpoczęła się od wycinki okazałych lip, przeciwko czemu protestowali uczniowie. Później wybrano w przetargu wykonawcę prac budowlanych. Szczecińska spółka Solid-Stet podpisała z miastem umowę o wartości 1,2 mln zł. Prace miały zakończyć się w połowie grudnia poprzedniego roku, ale ze względu na podziemne odkrycia, są już mocno opóźnione.

– Aktualny termin jest aneksowany do 30 kwietnia. Przygotowywanie nowych projektów zastępczych, opracowań oraz zatwierdzanie robót dodatkowych mocne się przedłuża i ciągle stoimy z robotą. Nie możemy podjąć się nawet podstawowych zadań. Tym samym nie możemy się z nich rozliczyć, co jest dla nas wielkim ciężarem finansowym. Chcielibyśmy jak najszybciej zakończyć pracę, to dla nas niestety nieprzyjemna sytuacja – tłumaczy Karol Bielecki.

Na nowym boisku o wymiarach 27x44 m będzie można grać w piłkę nożną, siatkówkę i koszykówkę. Za bramkami zamontowane zostaną piłkochwyty. Pojawią się elementy małej architektury (ławki, kosze na śmieci). Przebudowane zostaną ciągi piesze, wyremontowane będzie ogrodzenie. Projekt obejmuje również prace związane z instalacjami elektrycznymi, teletechnicznymi, kanalizacją deszczową i oświetleniem.