Mykonos to grecka wyspa, którą przez całe wieki zamieszkiwali głównie rybacy. W latach 70. XX wieku przeszła wielką transformację społeczną. Zaczęły wypełniać ją nowoczesne kluby i bary, w których bawili się celebryci ze świata filmu i muzyki. Piotr Michalski na wystawie, którą od czwartku będzie można oglądać w Trafostacji Sztuki, przybliża tę kulturę, ale nawiązuje przy tym do wątków z historii starożytnej. Jego ekspozycja nosi dość zagadkowy tytuł „Ostatnie Tchnienie: Krew, Pot i Poppersy”.

Mit o niepokonanych wojownikach

Piotr Michalski to artysta silnie wchodzący na scenę sztuki. Wystawiał już na ważnych zbiorowych wystawach, m. in. w BWA Bielsko Biała, CRP w Orońsku czy MOS Gorzów Wielkopolski. Jest laureatem 9. Konkursu Najlepszych Dyplomów Sztuki Mediów organizowanego przez WRO Art Center. Obecnie studiuje sztukę mediów na Akademii Sztuki w Szczecinie. W swoich pracach łączy języki filmowy i teatralny z obiektami scenograficznymi i rzeźbą. Zajmuje się tematyką queer, inspirują go m.in. hollywoodzkie kino, popkulturowy kamp. Aby opowiedzieć o tym, co od pięciu dekad dzieje się na Mykonos, Michalski kieruje się jeszcze bardziej w przeszłość. Nawiązuje w swoich pracach do istnienia tzw. Świętego Zastępu z Teb, który według opisów Plutarcha, był złożony z około 300 homoseksualnych mężczyzn i młodzieńców. Wojownicy przyrzekali sobie wspólną walkę do ostatniego tchu. Oddział pozostawał niepokonany do 338 r. p.n.e. – do bitwy pod Cheroneą, w której zmierzył się z Macedończykami. Kochankowie zginęli i zostali pochowani w zbiorowej mogile, na której stanął marmurowy pomnik Lwa Cheronejskiego. Ich krew wraz z deszczem spłynęła do morza…

Substancja, z której zrodziły się syreny

– To była elitarna jednostka, która jako pierwsza przełamała militarną hegemonię Sparty. Ten zastęp to był monolit, składający się z wielu monolitów. Z wojowników, którzy nigdy się nie poddawali, bo przyrzekli sobie wierność. Ja tę historię trochę romantyzuję, w duchu idei, że nic nie jest ważniejsze niż miłość – mówi Piotr Michalski. – Według przekazów krew tych wojowników dostała się do morza. Tworzę z tego pewną mityczną narrację. Według niej, kiedy pierwsi turyści i imprezowicze zjeżdżali na Cyklady w latach 70. XX wieku, by bawić się w słynnym klubie Pierro’s, wtedy „upuszczona” przez kogoś kropla poppersa wpłynęła do tych samych wód. Doszło wówczas do reakcji chemicznej i powstała substancja, z której zrodziły się syreny śpiewające później i wabiące mężczyzn. Namawiające ich do zabawy i zapomnienia…

Nie opowiadamy, żeby oceniać

Mykonos w latach 70. XX wieku stała się bardzo popularna. Przylatywali na nią turyści z całego świata, by zakosztować europejskiego smaku. W krótkim czasie stała się kolebką kultury queerowej. Na ekspozycji będzie wiele odniesień do tej estetyki.

– Piotr bardzo mocno czerpie z historycznych motywów, ale buduje z nich bardzo współczesną historię. Na wystawie będziemy mogli zobaczyć kilka prac odnoszących się do greckiego malarstwa wazowego. To rzeźby ukazujące pozostałości po jakiejś cywilizacji, ale nie są to piękne obiekty, jakie kojarzymy z antykiem, ale rodzaj skansenu, śmietniska stworzonego na potrzeby tego świata. Są także bezpośrednie nawiązania do historii emancypacji gejów, np. wielobarwna flaga gejowska. Generalnie ukazujemy dobre i złe aspekty tej kultury. Nie opowiadamy o niej, żeby oceniać, ale przyglądamy się, jak wygląda i jakimi symbolami się posługuje – mówi kurator ekspozycji, Andrzej Witczak.

Turkusowe zasłony i taniec vogue

Ekspozycja jest efektem pracy wielu osób, które od dłuższego czasu są zaangażowane w działania jej autora.

– To mój indywidualny instytucjonalny debiut galeryjny, ale przy wystawie pracuje dużo osób, które dzielą się ze mną swoimi talentami. Choćby przy realizacji wideo czy scenografii, którą zaprojektowała Karolina Gołębiowska. Będzie też muzyka Michała Doroszenko, ilustrująca słowną narrację, która wprowadza odbiorców w całą koncepcję. Podczas otwarcia nastąpi też pokaz performatywno-muzyczny. Pojawi się m.in. taniec vogue – zapowiada Michalski.

Wystawa „Ostatnie Tchnienie: Krew, Pot i Poppersy” zostanie otwarta w Trafostacji Sztuki w czwartek, 14 marca, o godz. 19.00. 26 marca i 27 kwietnia zaplanowano oprowadzania kuratorskie. Pod względem merytorycznym ekspozycja została przygotowana w dużym stopniu przez osoby ze społeczności LGBT+.