Zdaniem Igora Podeszwika z inicjatywy Nowy Szczecin, niedopuszczalny był udział w konkursie zwycięskiej pracy biura Marka Orłowskiego - prezesa szczecińskiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich (partner merytoryczny konkursu), w którego zarządzie zasiada wspólnie z członkiem sądu konkursowego oceniającego zgłoszone koncepcje.

Podobnych relacji Podeszwik wskazuje więcej. Marek Szymański, drugi współautor zwycięskiej koncepcji, zasiada np. w Kolegium Sędziów Konkursowych Stowarzyszenia Architektów Polskich – Oddział Szczecin z trzema członkami sądu konkursowego zajmującego się pl. Orła Białego. To główne argumenty wniosku o unieważnienie konkursu na zagospodarowanie placu.

„Jak też już zostało wcześniej wspomniane, nie musi dojść do stwierdzonego braku bezstronności - wystarczające jest to, że mogą powstać uzasadnione wątpliwości co do istnienia bezstronności” – pisze Podeszwik.

We wcześniejszym oświadczeniu, prezes Orłowski tłumaczył, że start jego pracowni w konkursie nie wywołał żadnego konfliktu interesów.

„Zarówno Zamawiający jak Biuro Konkursów SARP wydali opinie na gruncie ustawy o zamówieniach publicznych, które wyjaśniają, że taki konflikt nie miał miejsca. Zrozumiałe jest, że czytelnicy nie wiedzą, jak „szczelną”, dzięki systemowi podwójnego utajniania, jest procedura sędziowania, do którego SARP zaprasza swoich najwybitniejszych przedstawicieli” – tłumaczył prezes Orłowski.

Zwycięska koncepcja zagospodarowania pl. Orła Białego nie spodobała się wielu mieszkańcom. Część krytykuje zachowanie większości miejsc parkingowych, innym nie podoba się duży trawnik, jeszcze inni narzekają na kolumnadę zaproponowaną w miejscu, gdzie kiedyś stała kamienica.

Poniżej pełna treść złożonego wniosku:

WNIOSEK

Działając na podstawie art. 241 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960, nr 30 poz. 168 ze zm.) i rozdziału XV Regulaminu konkursu architektonicznego na zagospodarowanie Placu Orła Białego w Szczecinie wraz koncepcją zagospodarowania w obszarze wyznaczonym Placem Żołnierza Polskiego, ul. Farną i Sołtysią, ul. Ks. Kard. S. Wyszyńskiego i ul. Tkacką, dalej „Regulamin”, w zw. z art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2018, poz. 1986 ze zm.) wnoszę o unieważnienie konkursu architektonicznego na zagospodarowanie Placu Orła Białego w Szczecinie wraz koncepcją zagospodarowania w obszarze wyznaczonym Placem Żołnierza Polskiego, ul. Farną i Sołtysią, ul. Ks. Kard. S. Wyszyńskiego i ul. Tkacką.

UZASADNIENIE

Stan faktyczny:

W dniu 26 lipca 2018 roku Gmina Miasto Szczecin ogłosiła konkurs na zagospodarowanie Placu Orła Białego w Szczecinie wraz koncepcją zagospodarowania w obszarze wyznaczonym Placem Żołnierza Polskiego, ul. Farną i Sołtysią, ul. Ks. Kard. S. Wyszyńskiego i ul. Tkacką.

Zamawiającym była Gmina Miasto Szczecin, jednak Stowarzyszenie Architektów Polskich – Oddział Szczecin współpracowało z miastem przy przeprowadzeniu i rozstrzygnięciu konkursu. Prezesem Stowarzyszenia Architektów Polskich – Oddziału Szczecin jest pan architekt Marek Orłowski.

Zgodnie z Rozdziałem X Regulaminu, sędziami konkursowymi zostali między innymi: pan Jarosław Bondar (Architekt Miasta Szczecin, Wydział Urbanistyki i Administracji Budowlanej, Urząd Miasta Szczecin, Zastępca Przewodniczącego Sądu konkursowego), pan architekt Ireneusz Lech (Stowarzyszenie Architektów Polskich – Oddział Szczecin, Sędzia Referent) oraz pan architekt Michał Bay (Stowarzyszenie Architektów Polskich – Oddział Szczecin, Członek Sądu Konkursowego).

W dniu 31 stycznia 2019 roku konkurs został rozstrzygnięty. Pierwsze miejsce zdobyło biuro „Orłowski Szymański Architekci”. Biuro jest prowadzone przez pana Marka Orłowskiego oraz pana Marka Szymańskiego.

Zarząd Stowarzyszenia Architektów Polskich – Oddział Szczecin składa się z między innymi pana Marka Orłowskiego (prezes) oraz pana Ireneusza Lecha. W strukturze Stowarzyszenia Architektów Polskich – Oddział Szczecin jest jeszcze Kolegium Sędziów Konkursowych w skład którego wchodzą między innymi pan Marek Orłowski, pan Marek Szymański, pan Jarosław Bondar, pan Ireneusz Lech oraz pan Michał Bay.

Zgodnie z Zarządzeniem Nr 28/14 Prezydent Miasta Szczecin z dnia 22 stycznia 2014 roku w sprawie składu osobowego Miejskiej Komisji Urbanistyczno – Architektonicznej (zmienionym Zarządzeniem Nr 119/15 Prezydenta Miasta Szczecin z dnia 30 marca 2015 roku), Członkami Miejskiej Komisji Urbanistyczno – Architektonicznej są między innymi pan Marek Szymański oraz pan Michał Bay.

Stan prawny:

Kluczową zasadą, która obowiązuje zamawiającego w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz konkursu jest zasada bezstronności. Istnieje obowiązek weryfikacji czy osoby, które dokonują w imieniu zamawiającego czynności w toku konkursu/postępowania będą dawać rękojmię zachowań, na które nie wpływają inne relacje z uczestnikami konkursu.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 112 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych, osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia podlegają wyłączeniu, jeżeli pozostają z wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych osób.

Przykładem stosunków faktycznych mogą być stosunki wieloletniej znajomości, koleżeństwa, przyjaźni, towarzyskie, podległości zawodowej i tym podobne. Ponadto nie musi dojść do stwierdzonego braku bezstronności, lecz wystarczające jest to, że mogą powstać uzasadnione wątpliwości co do istnienia bezstronności. Także ze względu na uprzednią wspólną pracę członka sądu z uczestnikiem konkursu w ciałach społecznych czy inne, dowolne relacje, które w ocenie m in. samego członka sądu mogą powodować zastrzeżenia co do jego bezstronności. O ile członek sądu ma takie wątpliwości co do powstania ewentualnych zastrzeżeń wobec jej relacji z jedną z osób – udziałowców wykonawcy, jest to wystarczająca przesłanka, by rozważać wyłączenie z prac sądu. W doktrynie prawa handlowego zaleca się, aby we wszystkich sytuacjach, w których istnieje potencjalna możliwość naruszenia prawa korzystać z normy wyłączającej (Włodzimierz Dzierżanowski, Organizacja i zasady przeprowadzania konkursu, Zamówienia Publiczne Doradca, numer 3, 2018 roku).

Rozstrzygnięcie musi poprzedzać spojrzenie przez pryzmat faktycznego wpływu sumy relacji z uczestnikiem konkursu na możliwość powstania zasadnych wątpliwości do bezstronnego sposobu działania i ocenę czy są to zwykłe środowiskowe kontakty jak z wieloma innymi osobami, czy też relacje nacechowane stosunkiem osobistym lub głębszym niż w przypadku zwykłych kontaktów zawodowych. Takim stosunkiem faktycznym jest np. wspólne nieobowiązkowe członkostwo wraz z którymś z uczestników konkursu w jednej organizacji (stowarzyszeniu) realizującej wspólne cele członków – polityczne biznesowe, społecznie itp. (Włodzimierz Dzierżanowski, Organizacja i zasady przeprowadzania konkursu, Zamówienia Publiczne Doradca, numer 3, 2018 roku).

Moim zdaniem w niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której członkowie sądu konkursowego (pan Jarosław Bondar, pan Ireneusz Lech oraz pan Michał Bay) pozostają z uczestnikiem konkursu (biurem „Orłowski Szymański Architekci” prowadzonym przez pana Marka Orłowskiego i pana Marka Szymańskiego) w takim stosunku faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do ich bezstronności.

W zarządzie Stowarzyszenia Architektów Polskich – Oddział Szczecin zasiada pan Marek Orłowski wraz z panem Ireneuszem Lechem, który był członkiem sądu konkursowego. Z kolei pan Marek Szymański zasiada z panem Jarosławem Bondarem oraz panem Ireneuszem Lechem oraz panem Michałem Bayem, a więc członkami sądu konkursowego, w Kolegium Sędziów Konkursowych Stowarzyszenia Architektów Polskich – Oddział Szczecin. Należy więc zauważyć, że w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia ze zwykłymi środowiskowymi kontaktami, bowiem wyżej wymienione osoby nie są zwykłymi członkami stowarzyszenia, tylko funkcyjnymi, co więcej szczecińskim oddziałem kieruje jeden z autorów zwycięskiej pracy, a w sądzie konkursowym zasiadają architekci reprezentujący to stowarzyszenie (na co wyraźnie wskazuje się Regulaminie), którzy w stosunku do prezesa stowarzyszenia znajdują się w stosunku podległości. Jak już zostało wcześniej wskazane, stosunkiem faktycznym, który można uznać za uzasadniony na gruncie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych jest wspólne członkostwo wraz z którymś z uczestników konkursu w stowarzyszeniu realizującym wspólne cele członków.

Kolejnego argumentu dostarcza fakt, że pan Marek Szymański (jeden z autorów zwycięskiej pracy) zasiada wspólnie z panem Michałem Bayem (członek sądu konkursowego) w Miejskiej Komisji Urbanistyczno – Architekotnicznej, a więc organie doradczym Prezydenta Miasta Szczecin, czyli zamawiającego. Jak wskazał Włodzimierz Dzierżanowski, uzasadnione wątpliwości co do bezstronności mogą także polegać na uprzedniej wspólnej współpracy członka sądu z uczestnikiem konkursu w ciałach społecznych. Co więcej, jak wynika z regulaminu Miejskiej Komisji Urbanistyczno – Architekotnicznej, Architekt Miasta (a więc członek sądu konkursowego) wyznacza spośród podległych mu pracowników Sekretarza Komisji MKUA. Współpraca jednego z autorów zwycięskiej koncepcji (pan Marek Szymański) z członkami sądu konkursowego jest więc oczywista. Wątpliwości te są tym bardziej uzasadnione, bowiem jak wynika z informacji przedstawionej przez Stowarzyszenie Architektów Polskich – Oddział Szczecin, członkowie Miejskiej Komisji Urbanistyczno – Architekotnicznej brali udział w opiniowaniu prac.

Ponadto, moje ogromne wątpliwości budzi fakt, że członkami sądu konkursowego są pracownicy urzędu miasta, zamawiającym jest miasto, a pan Marek Orłowski podpisał z miastem umowę, której przedmiotem była współpraca przy organizacji rzeczonego konkursu. W tym kontekście należy również zwrócić uwagę na list intencyjny z dnia 19 czerwca 2017 roku, którego przedmiotem jest współpraca Stowarzyszenia Architektów Polskich – Oddział Szczecin z miastem przy organizacji konkursów architektonicznych (w imieniu Stowarzyszenia Architektów Polskich – Oddział Szczecin podpisał go pan Marek Orłowski), a także fakt powołania pana Marka Orłowskiego do Prezydenckiej Rady Kultury na lata 2018 – 2023. Powyższe ilustruje, że relacje między jednym z autorów zwycięskiej pracy, a miastem są ponadprzeciętne, co w sytuacji, w której członkami sądu konkursowego są pracownicy miasta, także budzi uzasadnione wątpliwości co do bezstronności.

Jak też już zostało wcześniej wspomniane, nie musi dojść do stwierdzonego braku bezstronności - wystarczające jest to, że mogą powstać uzasadnione wątpliwości co do istnienia bezstronności.

Zgodnie z treścią art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych, zamawiający unieważnia postępowanie, jeżeli obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. Przepis ten ma zastosowanie w niniejszym postępowaniu na podstawie Rozdziału XV Regulaminu. W związku z tym, że prace nie są już anonimowe, nie ma możliwości powtórzenia czynności bez udziału członków sądu konkursowego, którzy podlegają wykluczeniu. Wada ta jest więc bezwzględnie nieusuwalna, tj. niemożliwa do wyeliminowania przez zamawiającego lub wykonawcę na etapie postępowania w żadnej z dopuszczalnych w ustawie procedur sanacyjnych.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, wnoszę jak na wstępie.

Łączę wyrazy szacunku,

Igor Podeszwik