Od 5 stycznia w kinach (m.in. w szczecińskim „Heliosie”) możemy zobaczyć nowy film Agnieszki Holland „W ciemności”. Wiele osób po obejrzeniu tego bardzo komentowanego w tych dniach dzieła, będzie zapewne chciało zajrzeć do jego literackiego pierwowzoru. Wybór nie jest mały, bo historie tę opowiadają trzy książki...
Dwie relacje rodzinne
Pierwszy na polskim rynku wydawniczym ukazał się (w październiku ubiegłego roku) „Świat w mroku. Pamiętnik ojca dziewczynki w zielonym sweterku” Ignacego Chigera (1975). Później do księgarń trafiła „Dziewczynka w zielonym sweterku” (w oryginale „The Girl in the Green Sweater. A Life in Holocaust`s Shadow) napisana ” w 2008 roku przez Krystynę Chiger wraz z Danielem Paisnerem. Obie zostały stworzone przez bezpośrednich uczestników wydarzeń czyli osoby przez 14 miesięcy ukrywające się w podziemnych lwowskich kanałach dzięki pomocy i wsparciu Polaka, który ryzykował dla nich życie własne i swej rodziny.
Poldek cwaniak
Nazywał się Leopold Socha, a w „Dziewczynce w zielonym sweterku”znajdujemy ciekawy opis tej kluczowej postaci dramatu. Słowa Krystyny Chiger, pozwalają lepiej zrozumieć motywy jego zachowania. Pisze ona m.in. „Nasz Socha przed spotkaniem z moją rodziną nie prowadził nazbyt szczęśliwego i szlachetnego życia. Nieraz zdarzyło mu się trafić za kratki. Został osierocony jako maleńkie dziecko i już jako nieletni pakował się w kłopoty. Z dziecka ulicy stał się ulicznym chuliganem. Szkoła nic dla niego nie znaczyła (...) sam nigdy nie używał przemocy, ale zwyczajnie nie szanował ludzi.” Był nawet sprawcą, opisywanego w gazetach, skoku na lwowski bank, a pieniądze ukrył w... miejskim kanale. Robert Więckiewicz, grając tę postać, bardzo sugestywnie wykreował, Poldka cwaniaka, który nie gardzi łatwym zarobkiem w postaci rzeczy „z odzysku”, a wolne chwile po pracy spędza głównie w knajpie. Otrzymał za tę rolę nagrodę na Festiwalu Filmów Polskich w Chicago (2011) w kategorii objawienie aktorskie. Sądzę jednak, że nie jest to ostatnie wyróżnienie, bo zdecydowanie zasłużył na kolejne.
Właściwy pierwowzór
Scenariusz filmu Agnieszki Holland(napisany przez j David F. Shamoona) powstał jednak nie na podstawie jednej z wymienionych wyżej pozycji, a jest oparty na książce amerykańskiego autora, Roberta Marshalla, noszącej tytuł „W kanałach Lwowa” (w oryginale „In the sewers of Lvov”) wydanej po raz pierwszy w 1990 roku (jej polskie tłumaczenie ukazało się pod koniec ubiegłego roku). Marshall, który jest także autorem innych pozycji dotyczących problematyki żydowskiej (m.in. „Separate Reality” napisanej w 2006 roku) zainteresował się bliżej tematem niezwykłej tułaczki grupy Chigera, wówczas gdy pracował nad filmem dokumentalnym, będącym częścią serialu „Podróże w czasie”. Jak pisze: „Poznałem wtedy córkę Chigera, Krystynę Karen, a także wdowę po nim, Paulinę Chiger (...) Krystyna Karen zgłosiła się do mnie parę miesięcy po nakręceniu filmu, by spytać, czy nie napisałbym książki na podstawie maszynopisu jej ojca...”. Autor zebrał więcej relacji żyjących uczestników tej historii (są nimi m.in. Mundek i Klara Marguliesowie) oraz dzieci tych, którzy zmarli wcześniej. Moim zdaniem interesująco ukazał realia obyczajowe i społeczne lat wojny, umieszczając w ich tle zmagania ludzi, którzy walczyli o przetrwanie, choć nadzieja na nie była bardzo nikła.
Zobacz też:
Komentarze
0