Dyskusje, spotkania, warsztaty i wystawy, a wśród gości m.in. Cezary Łazarewicz, Wojciech Jagielski, Katarzyna Kobylarczyk, Marek Czasnojć – tak zapowiada się tegoroczna odsłona festiwalu literatury non-fiction, tym razem poświęcona pamięci. „Od dawna obserwujemy, że nasi czytelnicy i szczecinianie chętnie angażują się we wszelkie inicjatywy związane z pamięcią lokalną”, podkreślają organizatorzy.

Już 15 października w Miejskiej Bibliotece Publicznej rozpocznie się szósta odsłona festiwalu OKOlice Literatury, który przybliża literaturę non-fiction.

– Zainteresowanie literaturą faktu nie maleje. Chętnie sięgamy zarówno po biografie znanych, ciekawych osób, jak i po reportaże czy dzienniki. Mam wrażenie, że dzieje się tak również dlatego, że tematyka literatury non-fiction jest bliska wielu z nas, często pokazywana jest z innej, nieznanej nam perspektywy, przez co staje się asumptem do dyskusji – przyznaje Anna Rutkowska z MBP w Szczecinie.

Rozmowy o różnych wymiarach pamięci

Każda edycja festiwalu ma temat przewodni, wokół którego budowany jest program.

– Tym razem zdecydowaliśmy się na podjęcie tematu pamięci, ponieważ stanowi ona podstawę, dzięki której człowiek znajduje umocowanie w świecie, w środowisku, w którym żyje. Żyjemy w czasach, w których wszystko bezustannie się zmienia, umyka nam to, co powinno być dla nas ważne i nie znajdujemy przestrzeni na pielęgnowanie pamięci o rodzinie, o osobach z najbliższego otoczenia – zauważa Rutkowska. – Chcemy rozmawiać o różnych wymiarach pamięci – tej widzianej z perspektywy reportera-autora, pamięci lokalnej, rodzinnej, politycznej oraz tej, o której często chcielibyśmy nie wspominać, a nawet nie pamiętać, bo jest niewygodna czy traumatyczna.

W dyskusjach weźmie udział wielu ciekawych gości, m.in. autor reportaży Cezary Łazarewicz, długoletni publicysta „Gazety Wyborczej” Wojciech Jagielski, dziennikarka Katarzyna Kobylarczyk, operator filmowy Bartosz Jurgiewicz, prof. dr hab. Oxana Kozlova z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Szczecińskiego, dr n. med. i n. o zdr. Natalia Przybyła z Pracowni Neurokognitywistyki Stosowanej i Logopedii Klinicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego czy fotografik Marek Czasnojć.

Spotkania autorskie i panele dyskusyjne siłą festiwalu

– Przygotowując program festiwalu, odeszliśmy od dyktatu nowości, opieramy się na wartościowej literaturze, wydanej w latach wcześniejszych, ale zawsze mocno związanej z tematem przewodnim. Dajemy sobie możliwość swobodnego traktowania ograniczeń gatunkowych, jednocześnie jesteśmy uważni na to, co się dzieje wokół reportażu – tłumaczy Rutkowska. – Podstawą są spotkania autorskie i panele dyskusyjne, a wydarzenia towarzyszące dobieramy tak, by zainteresować jak najszersze grono odbiorców, również tych, którzy na co dzień nie czytają literatury non-fiction.

W tym roku pierwszy dzień festiwalu poświęcony jest pamięci jako procesowi zapamiętywania. Drugiego dnia organizatorzy skupią się na polityce pamięci, jej wpływie na kształtowanie myślenia o przeszłości i współczesnym świecie. Trzeci dzień to spotkania wokół pamięci reportera, często obciążonej. Czwartego dnia goście porozmawiają o różnych wymiarach pamięci: związanej z traumatycznymi przeżyciami, tematami niewygodnymi czy nieprzepracowanymi. Ostatniego dnia zaplanowano dyskusję o pamięci lokalnej, rodzinnej, szczecińskiej i pogranicza.

– W tegorocznej edycji nie ma nowych form, ale są te sprawdzone i cieszące się dużą popularnością – spacer tematyczny i projekcja filmu. Pewnym novum będzie spotkanie z Markiem Czasnojciem, podczas którego w większym stopniu niż zazwyczaj będziemy oddawać głos publiczności, by podzieliła się swoimi opowieściami związanymi z życiem codziennym w Szczecinie. Mamy nadzieję, że zdjęcia szczecińskich ulic przywołają wspomnienia i pamięć o historii lokalnej – mówi Rutkowska. – Od dawna obserwujemy, że nasi czytelnicy i szczecinianie chętnie angażują się we wszelkie inicjatywy związane z pamięcią lokalną.

Przed nami bogaty program i to oczywiste, że nie każdy będzie mógł uczestniczyć we wszystkich wydarzeniach. Czego jednak naprawdę nie powinno się przegapić?

– Gdybym musiała dokonać wyboru, to koniecznie chciałabym wysłuchać dyskusji otwierającej tegoroczną edycję OKOlic Literatury, do której zaprosiliśmy szczecińskich ekspertów – zdradza Rutkowska. – Nie będzie to rozmowa skoncentrowana jedynie na literaturze, chcemy przyjrzeć się pamięci, jej mechanizmom i procesowi zapamiętywania, z poziomu neurokognitywistyki, historii oraz socjologii. Nieoczywiste spojrzenie będzie ciekawym doświadczeniem dla uczestników i punktem wyjścia do kolejnych propozycji festiwalowych.

Miejska Biblioteka Publiczna zaprasza na Festiwal OKOlice Literatury w dniach 15–19 października do filii nr 54 (ProMedia) przy al. Wojska Polskiego 2. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest darmowy.

Więcej informacji: www.okoliceliteratury.pl

Portal wSzczecinie.pl jest patronem medialnym festiwalu.

PROGRAM:

15 PAŹDZIERNIKA (WTOREK) – DZIEŃ PIERWSZY

Pamięć jako proces zapamiętywania, mechanizmów pamięci.

godz.18:00

Dyskusja panelowa

Uczestnicy: prof. dr hab. Oxana Kozlova z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Szczecińskiego, dr n. med. i n. o zdr. Natalia Przybyła z Pracowni Neurokognitywistyki Stosowanej i Logopedii Klinicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, dr hab. Eryk Krasucki, prof. US z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Szczecińskiego,

Prowadzenie: dr hab. Karolina Izdebska

16 PAŹDZIERNIKA (ŚRODA) – DZIEŃ DRUGI

Polityka pamięci. Spotkania dotycząca polityki wobec pamięci, jej wpływu na kształtowanie myślenia o przeszłości i współczesnym świecie.

godz. 17:00 

Spotkanie autorskie z Cezarym Łazarewiczem, autorem m.in. reportaży „Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka”, „Sprawa Gorgonowej”.

Prowadzenie: mgr Artur Szparaga

godz. 19:00

Dyskusja panelowa dotycząca polityki wobec pamięci, jej wpływu na kształtowanie myślenia o przeszłości i współczesnym świecie.

Uczestnicy: Piotr Lipiński — autor reportaży o historii najnowszej; dr Andrzej Czyżewski — historyk w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk zajmujący się historią najnowszą Polski i memory studies, autor książki „Czerwono-biało-czerwona Łódź. Lokalne wymiary polityki pamięci historycznej w PRL”.

Prowadzenie: dr hab. Eryk Krasucki, prof. US

17 PAŹDZIERNIKA (CZWARTEK) DZIEŃ TRZECI

Pamięć reportera. Spotkania wokół pamięci reportera, często obciążonej, o oddziaływaniu profesji na jego życie.

godz.18:00

Spotkanie autorskie z Wojciechem Jagielskim o pamięci reportera, często obciążonej, o oddziaływaniu profesji na jego życie.

Prowadzenie: Agata Rokicka

18 PAŹDZIERNIKA (PIĄTEK) DZIEŃ CZWARTY

Pamięć niechciana i pamięć niewyobrażonego. Spotkania skoncentrowane na różnych wymiarach pamięci: związanej z traumatycznymi przeżyciami, tematami niewygodnymi, czy nieprzepracowanymi, a obciążającymi nas genetycznie.

godz. 17:00

Spotkanie autorskie z Katarzyną Kobylarczyk — dziennikarką i reporterką, autorką książki: „Strup. Hiszpania rozdrapuje rany”.

prowadzenie: dr hab. Radosław Skrycki, prof. US

godz. 19:00

Panel dyskusyjny skoncentrowany na różnych wymiarach pamięci: tej, którą wypieramy ze względu na traumatyczne przeżycia. Tematy nieprzepracowane obciążają nas genetycznie.

Uczestnicy: Piotr Pytlakowski – dziennikarz i autor książki „Strefa niepamięci”, w której przywraca zbiorowej pamięci historie, które nigdy nie powinny być zapomniane, Agnieszka Dobkiewicz – pisarka, reportażystka i dziennikarka, autorka książki “Pożydowskie. Niewygodna pamięć”

Prowadzenie: dr Agata Jankowska

19 PAŹDZIERNIKA (SOBOTA) DZIEŃ PIĄTY

Pamięć lokalna. Spotkania wokół pamięci lokalnej, rodzinnej oraz Szczecina i pogranicza.

godz. 13:00

Spacer miejski śladami napisów na szczecińskich budynkach, będących znakiem pamięci o przeszłości, poprowadzi przewodniczka Polina Wierzchowiec. Początek na pl. Orła Białego, zakończenie w ProMediach.

godz. 15:00

Spotkanie z Markiem Czasnojciem wokół jego fotografii zgromadzonych w kolekcji Zachodniopomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Tematem przewodnim będą ulice Szczecina, w ten sposób nawiążemy do tematu spaceru i zachęcimy uczestników do zaangażowania się we współtworzenie spotkania i podzielenia się wrażeniami i osobistymi wspomnieniami.

godz. 17:00

Spotkanie autorskie z dr Karoliną Ćwiek-Rogalską i rozmowa o pamięci lokalnej wokół książki „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty”.

Prowadzenie: dr Katarzyna Rembacka.

godz. 19:00

Projekcja filmu o Johannesie Quistorpie, szczecińskim przedsiębiorcy i filantropie. Po projekcji spotkanie z reżyserką Heleną Kwiatkowską ze Stowarzyszenia Sztuka-Promocja-Edukacja oraz Bartoszem Jurgiewiczem.