Na Żelechowej ma powstać ławeczka pani Tilebein, filantropki i mecenas sztuki z przełomu XVIII i XIX wieku. Natomiast na skwerze u zbiegu ulic Kaszubskiej i Stoisława stanie pomnik z postaciami żołnierza i cywila, upamiętniający ofiary reżimu totalitarnego.

W środę ogłoszono wyniki Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego. Wśród zadań przeznaczonych do realizacji znajdziemy dwa dotyczące budowy pomników/instalacji artystycznych. Takie projekty zawsze budzą duże emocje. Przykłady? Wciąż trwają dyskusje o zrealizowanej niedawno instalacji artystycznej z Krzysztofem Jarzyną. A przed rokiem najwięcej głosów zebrała inicjatywa kibiców, by na stadionie Pogoni wznieść pomnik Floriana Krygiera.

Ławeczka pani Tilebein

Ten pomysł jest częścią większego projektu, zgłoszonego w ramach Kursu na Północ dotyczącego osiedla Żelechowa. W jego ramach powstać mają również: rekreacyjny skwer u zbiegu ulic Królewskiego i Kruczej, turystyczna infrastruktura u zbiegu ulic Małe Błonia i Wkrzańskiej, oraz wiata przystankowa w stylu retro przed dawnym ratuszem przy ul. Robotniczej. Autorką inicjatywy jest Katarzyna Marcinów.

Na projekt instalacji artystycznej związanej z panią Tilebein ma zostać ogłoszony konkurs. Pierwotne założenia są takie, aby miała ona formę ławeczki, która zostanie ustawiona w rejonie parku u zbiegu ulic Dębogórskiej i Robotniczej. Kiedyś na szczycie wzgórza stał tam pałac, który był centrum kulturalnego życia Szczecina początków XIX wieku.

Sophie Auguste Caroline Tilebein (1771-1854) była najsłynniejszą mecenas kultury i sztuki w historii Szczecina. W latach 1806-1809 wybudowała wraz z mężem posiadłość na zboczach nadodrzańskiego wzgórza w Żelechowej. Do Pałacu Tilebeinów szybko przeniosły się najważniejsze wydarzenia z życia towarzyskiego i kulturalnego Szczecina. Jak w biografii pani Tilebein wylicza Joanna Kościelna, gościli tam m.in. członkowie pruskiego domu panującego, na czele z następcą tronu, przyszłym Fryderykiem Wilhelmem IV, a także słynny kompozytor Carl Loewe i rodzina Johanna Wolfganga Goethe.

Pałac po śmierci gospodyni, zgodnie z jej wolą, został przekazany fundacji opiekującej się niezamożnymi dziewczynami w trudnej sytuacji. Małżeństwo właścicieli pochowano w przypałacowym parku. Mauzoleum zostało zniszczone w latach 50. XX wieku. Ustawienie w rejonie zapuszczonego dziś parku ławeczki pani Tilebein, może być początkiem rewitalizacji tego miejsca.

Upamiętnienie ofiar reżimu totalitarnego

W czasach stalinowskich dzisiejszy areszt śledczy przy ul. Kaszubskiej był miejscem kaźni. W latach 1946-1955 wykonywane były tam egzekucje między innymi na żołnierzach podziemia antykomunistycznego. Tamte zbrodnie upamiętnia specjalnie zaaranżowana cela śmierci.

Z inicjatywy Pawła Pietrasa, miejsce pamięci powstanie również na zewnątrz. Na skwerze im. Narodowych Sił Zbrojnych (przed Aresztem Śledczym), w pobliżu skrzyżowania ulic Stoisława i Kaszubskiej. Projekt, który zwyciężył w SBO złożony jest z kilku elementów.

Jego główną częścią będzie pomnik z postaciami żołnierza i cywila, symbolizującymi osoby zatrzymane w czasach stalinowskich w tym areszcie. Monument ma być odlany z brązu w skali 1:1. W ramach ścieżki edukacyjnej powstanie też makieta budynków aresztu oraz tablica edukacyjna z kodami QR, informująca o losach żołnierzy podziemia niepodległościowego i cywilach budujących polski Szczecin po wojnie, którzy byli przetrzymywani w areszcie ze względów politycznych. Będzie też tablica pamięci z nazwiskami osób tam zamordowanych.

Pomysłów na pomniki było w tegorocznym SBO więcej. Zbyt mało głosów zebrał projekt ustawienia w Teatrze Letnim pomnika Czesława Niemena.