Wystawę „Zaginione Ocalone”, opowiadającą w formie symbolicznej, o dziejach najstarszej części szczecińskiej kolekcji starożytności pomorskich można będzie oglądać od poniedziałku w Muzeum Narodowym.

Początki systematycznego tworzenia regionalnej kolekcji archeologicznej sięgają lat dwudziestych XIX stulecia, które nazywane jest niekiedy, z racji upowszechniania wiedzy o przeszłości, „wiekiem historii” – okresem rozbudzenia zainteresowań dziejami kultury Pomorza. Przez kilkadziesiąt lat zbiory były przechowywane w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. W 1912 roku umieszczono je w nowo wybudowanym gmachu muzealnym przy Wałach Chrobrego, gdzie od 1913 roku były eksponowane. Po dwunastu latach rozpoczął się kolejny exodus kolekcji, która zasiliła tworzone w Szczecinie muzeum gromadzące zbiory regionalne kultury dawnej. W okresie drugiej wojny światowej, w związku z zagrożeniem atakami lotniczymi, najcenniejsze zabytki, a wśród nich eksponaty archeologiczne, zostały ewakuowane i zabezpieczone w kilkudziesięciu miejscach na obszarze całej ówczesnej Prowincji Pomorze. Dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku dotarły do szczecińskich muzealników informacje, iż część zabytków archeologicznych ocalała z zawieruchy wojennej i znajduje się w Stralsundzie. Niemal w tym samym czasie rozpoczęły się starania o dokonanie ich wymiany, w ramach której strona polska przekazać miała przedwojenne zbiory szczecińskie z odkryć archeologicznych w obecnych granicach Niemiec, a strona niemiecka znaleziska z terytorium w aktualnych granicach Polski. Po wieloletnich staraniach oraz negocjacjach prowadzonych na szczeblu dyplomatycznym, wymiana została zrealizowana w 2009 roku.

Na wystawie będzie można obejrzeć zarówno skarby, jak i przedmioty z wyposażenia pochówków, a także inne znaleziska odkryte w rozmaitych okolicznościach. Eksponaty nie będą jednak uporządkowane wedle kryteriów archeologicznych – wieku, wybranej problematyki pradziejowej czy kontekstu lub miejsca znalezienia – uwzględnionych w strefie multimedialnej. Ich układ w sposób symboliczny naśladuje ewakuacyjny rozkład zabytków w skrzyniach-witrynach, które obustronnie przebijają mur, metaforycznie przełamując zaszłości w dziedzinie dóbr kultury w stosunkach polsko-niemieckich.

Wystawa będzie prezentowana od 4 września 2012 roku do 24 lutego 2013 roku w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Szczecinie, a następnie zabytki opuszczą Szczecin, aby udać się w wystawienniczą wędrówkę po Polsce.

Portal wSzczecinie.pl jest patronem medialnym wystawy.