Dworzec ukryty między ulicami Grudziądzką i Starkiewicza od wielu lat nie pełni swej pierwotnej funkcji. Dominika Zawojska z Akademii Sztuki nie tylko proponuje ją przywrócić, ale też chciałaby stworzyć w historycznym budynku m.in. klub muzyczny, kawiarnię czy przestrzeń coworkingową. Projekt rewitalizacji dworca na Pomorzanach jest częścią jej rozprawy doktorskiej – „Możliwości adaptacji wnętrz dworców kolejowych na przykładzie Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej”.

Projekt zakłada renowację historycznego budynku dworca (nie jest wpisany do rejestru zabytków) z zachowaniem jego ceglanej elewacji. Nowoczesnym elementem byłaby dobudowana bryła holu wejściowego. Wokół zaplanowano zieloną przestrzeń z ławkami.

„Rewitalizacja dworca byłaby szansą na ożywienie zdegradowanej pod wieloma względami okolicy”

Rozprawa doktorska powstała na Wydziale Architektury Wnętrz i Scenografii Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, więc najwięcej miejsca autorka poświęciła temu, co mogłoby powstać w środku budynku. To nie tylko infrastruktura niezbędna pasażerom (kasy, poczekalnia, toalety), ale też nadająca dworcowi zupełnie nowe funkcje. W piwnicy zaplanowany został klub muzyczny ze sceną i drink barem, a na wyższych kondygnacjach kawiarnia, galeria i przestrzeń coworkingową. Taki projekt miałby sprostać oczekiwaniom okolicznych mieszkańców, które wyrazili podczas spotkań i za pośrednictwem ankiet.

- Wielu respondentów podkreślało że w najbliższej okolicy brakuje miejsc do spotkań czy miejsc związanych z kulturą i sztuką. Stąd pomysł klubu muzycznego, który mógłby również zamieniać się w małe kino, nawiązując do czasów, gdy w Szczecinie było ich bardzo wiele. Rewitalizacja dworca byłaby szansą na ożywienie zdegradowanej pod wieloma względami okolicy – tłumaczy Dominika Zawojska.

Wyjątkową częścią dworca jest drewniana konstrukcja zadaszenia peronu z dębowych pali. Mimo upływu lat wciąż jest w dobrym stanie. Projekt zakłada oczywiście jej zachowanie.

Czy jest szansa na SKM-kę?

Dworzec Pomorzany nie znalazł się na trasie tworzonej właśnie Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. Przystanek Szczecin Pomorzany będzie zlokalizowany przy zejściu z wiaduktu na al. Powstańców Wlkp. Tam żadnego budynku nie ma. Autorka projektu liczy jednak, że w drugim etapie SKM-ki do sieci mógłby zostać włączony również dworzec w okolicach ul. Starkiewicza (potrzebna byłaby przebudowa układu torów, bo na razie to bocznica, tory kończą się ślepo).

- Mam nadzieję, że w ramach Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej nie powstaną tylko nowe wiaty przystankowe, ale również odnowione zostaną przepiękne budynki dworcowe – mówi Dominika Zawojska, która w swoim doktoracie pisała również o Dworcu Niebuszewo i Dworcu Łękno.

Zamiast rewitalizacji będzie rozbiórka?

Dworzec Łękno został jednak niedawno rozebrany w związku z budową kolejnego odcinka trasy średnicowej wraz z węzłem przesiadkowym SKM-ki. Wiele wskazuje, że podobny los czeka również dworzec na Pomorzanach. Spółka PKP SA, Oddział Gospodarowania Nieruchomościami, do której należy ten teren, złożyła już wniosek o pozwolenie na rozbiórkę. Nie wiemy jednak jaki dokładnie będzie jej zakres i co zostanie zburzone.

- PKP S.A. dokonała rozbiórki torów kolejowych na terenie sąsiadującym z ulicą Starkiewicza w Szczecinie (Parki: Gumieniecki, Środkowy i Pomorzański). Data zakończenia rozbiórki to kwiecień 2018 roku. Obecnie PKP S.A. wystąpiła jedynie z wnioskiem o pozwolenie na rozbiórkę pozostałych obiektów kubaturowych położonych na terenie działki 44/24. PKP S.A. nie otrzymała z Urzędu Miasta w Szczecinie stosownej decyzji. W związku z powyższym nie zostały podjęte jakiekolwiek decyzje odnośnie zachowania - bądź nie - istniejących budynków. Ostateczne decyzje będą podejmowane w terminie późniejszym po skompletowaniu pełnej dokumentacji – tłumaczy Karolina Kunczik z Biura Komunikacji i Promocji PKP S.A.

Ponad 100 lat historii

Dworzec nie jest wpisany do rejestru zabytków nie podlega ochronie konserwatorskiej. Kilka lat temu miłośnicy historii starali się tym miejscem zainteresować urzędników i doprowadzić do stworzenia filii Muzeum Techniki i Komunikacji. Nic z tego jednak nie wyszło.

Dworzec wybudowany został w latach 90. XIX wieku. Wykorzystywany był głównie jako dworzec towarowy.