Mario Vargas Llosa to jeden z najlepszych pisarzy iberoamerykańskich, a jego popularność wzrosła jeszcze po przyznaniu mu Nagrody Nobla. Był więc pewnym kandydatem do zostania bohaterem książkowej serii poświęconej ważnym ludziom, która od wielu lat ukazuje się w Państwowym Instytucie Wydawniczym

Bardziej kompletna biografia

Wielbiciele tego peruwiańskiego twórcy znają zapewne jego autobiograficzną książkę  „Jak ryba w wodzie”, a zatem  wiedzą o nim dużo. Wydawałoby się zatem, że  w publikacji Urszuli Ługowskiej niewiele odnajdą nowych szczegółów.  Jednak książka Vargasa Llosy nie jest chronologicznym opisem całego życia pisarza. Dotyczy jedynie  dzieciństwa i młodości oraz czasu kampanii wyborczej, w której dążył on do objęcia stanowiska prezydenta Peru. Taka „strategia” wynikła między z tej przyczyny, że nie jest to literatura faktu w sensie ścisłym. Autor pewne kwestie pomija, a inne interpretuje w taki sposób by odpowiadały jego wizji opisywanych zdarzeń.  Ługowska  stara się zatem te pominięte (nierzadko niewygodne) wątki życiorysu pisarza  przypomnieć i poddać analizie. Według niej „Jak ryba w wodzie” jest „pewnego rodzaju rozrachunkiem z Peru, z wyborcami, z sojusznikami, z wrogami, z otaczającymi go ludźmi...”, a zatem temu twórcy warto poświęcić opracowanie bardziej kompletne i ukazujące jego postać w całej złożoności.

Ojciec w niebie

Mario Vargas Llosa urodził się 28 marca 1936 roku i jak pisze Ługowska: „Wyrastał w wyłącznym otoczeniu licznej rodziny Llosów (czyli rodziny ze strony matki), w przeświadczeniu, ze jego ojciec znajduje się w „niebie”. Dopiero pod koniec 1946 r. Lub na początku 1947, po ukończeniu piątej klasy w szkole salezjanów w Piurze, dowiedział się, że jego ojciec żyje”. Życie młodego Mario nie było zatem łatwe. Choć jego ojciec był w nim później obecny, to tak naprawdę chyba nigdy nie doszło  między nimi do porozumienia.  Mario  z własnych doświadczeń potrafił jednak uczynić tworzywo do literackich eksploracji. W wieku 14 lat wstąpił  do szkoły wojskowej Colegio Militar Leoncio Prado w Limie i to, co zobaczył  w tym miejscu   posłużyło mu do skonstruowania pierwszej powieści „Miasto i psy”.

Czego Vargasik nie powiedział

W wieku 19 lat poznał swą pierwszą żonę, Julię Urquidi, siostrę jego ciotki Olgi, starszą od niego o trzynaście lat. Ten związek, mimo nieprzychylnej postawy rodziny, został dość szybko zalegalizowany choć Mario musiał sfałszować swój rok urodzenia (był bowiem w świetle prawa osobą niepełnoletnią). Małżeństwo nie trwało długo, ale również odcisnęło swój ślad w twórczości Vargasa Llosy, o czym się przekonamy czytając książkę „Ciotka Julia i skryba” lub oglądając film, który powstał na jej podstawie. To właśnie niespecjalnie udana ekranizacja tej powieści, szczególnie wzburzyła prawdziwą Julię i napisała własną książkę-odpowiedź - „Lo que Varguitas no dijo (Czego Vargasik nie powiedział).  Zarzucała mu m.in., że nie docenił pomocy jaką mu okazała przy pracy nad debiutanckimi tekstami.

Kupując polskie obrazy

Biografia pisarza jest bogata w takie anegdotyczne niuanse. Autorka opisuje też m.in. wizytę pisarza w Polsce (w 1976 roku), kiedy spotkał się ze studentami Uniwersytetu Warszawskiego) i  miał zamiar wydać pieniądze z honorarium za wydane w naszym kraju powieści (przyznane mu w złotówce dewizowej) Jak wspomina to tłumacz Carlos Marrodán Casas, „Przyjechał z listą malarzy, których dzieła chciał nabyć. Ale byli to malarze szczególni, bo tak zwani malarze niedzielni, czyli zawodowo zajmujący się czymś innym”.

Polityka i literatura

Część czytelników będzie szukała w książce Ługowskiej szczegółów dotyczących powstania najważniejszych dzieł Peruwiańczyka, takich jak „Wojna końca świata czy „Rozmowa w Katedrze”, podobno ceniona przez samego twórcę najwyżej wśród wszystkich jego dokonań. Inni będą chcieli dowiedzieć się mniej znanych faktów z politycznej kariery mistrza, począwszy od młodzieńczych pomysłów w marksistowskiej grupie Cahuide aż po pasjonujący pojedynek z Alberto Fujimorim o prezydencki fotel. Myślę, że wszyscy zostaną usatysfakcjonowani, bo autorka postarała się dość szczegółowo przedstawić najciekawsze wydarzenia z biografii Vargasa Llosy, a zarazem wiele słów poświęciła rzeczowej analizie wszystkich istotnych dzieł tego pisarza.