Czy strategie ogłoszone na poziomie europejskim wpłyną na środowisko naturalne Pomorza Zachodniego? Przyjrzyjmy się bliżej, co kryje się pod pojęciem Europejskiego Zielonego Ładu (European Green Deal) – jako jednemu z głównych priorytetów Komisji Europejskiej na najbliższe lata. W jego ramach ustalony został plan działań umożliwiający bardziej efektywne wykorzystanie zasobów oraz przeciwdziałanie utracie różnorodności biologicznej i zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń.

Założenia Europejskiego Zielonego Ładu koncentrują się na ochronie klimatu, ale dotyczą wielu dziedzin naszego życia. W obszarze polityk wchodzących w jego skład znajdują się: różnorodność biologiczna, strategia „od pola do stołu”, zrównoważone rolnictwo, czysta energia, zrównoważony przemysł, budowa i renowacja, zrównoważona mobilność, eliminowanie zanieczyszczeń oraz działania w dziedzinie klimatu. Zgodnie ze słowami Fransa Timmermansa, wiceprzewodniczącego wykonawczego Komisji Europejskiej „Centralne miejsce w ramach Zielonego Ładu zajmują strategia na rzecz różnorodności biologicznej i strategia „od pola do stołu”, które kładą nacisk na nową i lepszą równowagę między przyrodą, systemami żywnościowymi a różnorodnością biologiczną, aby chronić zdrowie i dobrobyt obywateli, a równocześnie zwiększać konkurencyjność i odporność UE.

Europejską strategię na rzecz bioróżnorodności do 2030 r.

Wg szacunków Wskaźnika Żyjącej Planety 2020 (Living Planet Index 2020), zawartego w Living Planet Report publikowanego co dwa lata przez Fundację WWF (, wskazuje się, że „w skali globalnej średnia liczebność populacji ssaków, ryb, ptaków, gadów i płazów zmniejszyła się o 68 % od 1970 r.” (Więcej o Living Planet Report: https://www.wwf.pl/sites/default/files/2020-09/Living_Planet_Report_2020-Przewodnik_dla_mlodziezy.pdf) Aby chronić poszczególne gatunki zwierząt w czerwcu 2020 r. Komisja Europejska przyjęła Europejską strategię na rzecz bioróżnorodności do 2030 r. Strategia zapowiada odbudowę różnorodności biologicznej Europy z korzyścią dla ludzi, klimatu i planety. Zakłada między innymi przeznaczenie 10% wieloletniego budżetu UE na wspieranie różnorodności biologicznej. Pośrednio oznacza to tworzenie nowych miejsc pracy związanych z odbudową przyrody.

Cele strategii

Główne cele strategii to: objęcie obszarem chronionym na co najmniej 30% powierzchni lądowej i 30% powierzchni morskiej Europy oraz odbudowanie zdegradowanych ekosystemów na lądzie i na morzu poprzez:

- wzrost produkcji w systemie rolnictwa ekologicznego i zwiększenie liczby elementów krajobrazu rolniczego przyjaznych przyrodzie,

- zatrzymanie i odwrócenie trendu spadkowego populacji zapylaczy,

- zmniejszenie użycia i ryzyka związanego ze stosowaniem pestycydów o 50% do 2030 r.,

- odtworzenie co najmniej 25 tysięcy km europejskich rzek poprzez przywrócenie do stanu swobodnego przepływu,

- zasadzenie 3 miliardów drzew do 2050 r.

Strategia leśna

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu trwają prace nad nową strategią leśną UE, którą Komisja ma opublikować w 2021 r. Zmiany w strategii są potrzebne z powodu większej presji na ekosystemy leśne wywołanej zmianą klimatu. Ma ona wspierać skuteczne zalesianie, ochronę i odtwarzanie lasów jako sposoby na zwiększenie ich potencjału w zakresie pochłaniania i magazynowania CO2, poprawę odporności, promowanie biogospodarki o obiegu zamkniętym i ochronę różnorodności biologicznej. Strategia leśna łączy się ściśle ze strategią na rzecz bioróżnorodności 2030. Obejmie cały cykl leśny i ma szerzyć liczne usługi ekologiczne i społeczno-gospodarcze oferowane przez lasy. Obecnie trwają konsultacje społeczne ogłoszone przez Komisje Europejską: w ankiecie on-line w języku angielskim wypowiedzieć się może każdy zainteresowany obywatel, instytucja i organizacja, które chcą wnieść wkład do przyszłej strategii leśnej. Konsultacje są otwarte do 19 kwietnia 2021 r.

Link do ankiety: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12674-EU-Forest-Strategy/public-consultation

Od pola do stołu

Kolejną, ściśle powiązaną ze strategią na rzecz różnorodności biologicznej 2030 strategią, jest strategia „Od pola do stołu”. Zgodnie z tą strategią, zmiana sposobu produkcji, kupowania i konsumpcji żywności jest konieczna, aby zmniejszyć skutki dla środowiska i pomóc w walce ze zmianą klimatu, a w konsekwencji poprawić styl życia i zdrowia Europejczyków oraz stan środowiska naturalnego. Strategia podkreśla również konieczność podjęcia działań mających na celu zmianę wzorców konsumpcji i ograniczenie marnotrawienia żywności. Obecnie ok. 20% produkowanej żywności jest marnotrawione, wzrasta również otyłość. Docelowo strategia „od pola do stołu” ma uczynić system żywnościowy UE bardziej solidnym i odpornym na przyszłe kryzysy, takie jak pandemia koronawirusa i częściej występujące klęski żywiołowe, takie jak powodzie lub susze.

Główne cele strategii „Od pola do stołu” na 2030 r. to:

- zmniejszenie stosowania pestycydów i ryzyka związanego z ich stosowaniem o 50%,

- zmniejszenie zużycia nawozów o co najmniej 20%,

- zmniejszenie sprzedaży środków przeciwdrobnoustrojowych stosowanych w hodowli zwierząt i w akwakulturze o 50%,

- 25% gruntów rolnych przeznaczonych pod uprawę ekologiczną.

Działania w województwie

Pierwsze działania w naszym województwie są już planowane. Rok 2021 został ogłoszony Rokiem Ekologicznym na Pomorzu Zachodnim. Wpisuje się to w założenia Europejskiego Zielonego Ładu. W jego ramach zostanie zrealizowany szereg działań - szykowane jest m.in. opracowanie regionalnego Programu ochrony środowiska do roku 2030 oraz prowadzenie działań informacyjnych dla mieszkańców, szkolenia dla gmin w zakresie uchwały antysmogowej. Działania obejmą również tematykę gospodarowania odpadami, problematykę suszy i monitoringu zjawisk pogodowych.

Poza tym założenia wspomnianych strategii nadadzą w najbliższych latach kierunek inwestowania funduszy europejskich. Wskażą także kierunek poszczególnym politykom krajowym oraz działaniom instytucji i organizacji zajmujących się zagadnieniami wchodzącymi w skład strategii. Będą także jednym z punktów odniesienia w dyskusji dotyczącej przyszłości UE, która toczy się obecnie w Europie.

 

Katarzyna Henschke-Ozga

Punkt Informacji Europejskiej Europe Direct – Szczecin

 

Punkt Informacji Europejskiej Europe Direct – Szczecin

Europe Direct to sieć informacyjna zarządzana przez Komisję Europejską. Działa ona na terenie wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym również na terenie Polski. Mieszkańcy Szczecina mogą korzystać z jej usług już od 2013 roku. Wszystkich zainteresowanych informacjami nt. UE, w tym informacjami o funduszach europejskich, programach wymiany międzynarodowej młodzieży, lekcjami europejskimi w szkołach, zapraszamy do współpracy. Kontakt: Pl. Kilińskiego 3, 71-414 Szczecin, tel. + 48 91 421 12 61, http://www.europedirect-szczecin.eu/, https://www.facebook.com/edszczecin.