To było jedno z największych wydarzeń naukowo-społecznych organizowanych przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. „Czas rozstrzygnąć jak obecnie należy pojmować praworządność” – zapowiadali organizatorzy wydarzenia „Areopag – o pojmowaniu praworządności”.

27 stycznia 2023 r. w sali sesyjnej Rady Miasta Szczecina odbył się „Areopag: O pojmowaniu praworządności - czy współczesne mechanizmy prawne nadążają za procesami społecznymi?”, który zgromadził najwybitniejszych polskich prawników. Na zaproszenie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego do Szczecina przyjechali: prof. Marek Safjan, prof. Jerzy Zajadło, prof. Marek Zubik, prof. Adam Bodnar, aby dyskutować na temat praworządności. Obrady poprowadził jeden z czołowych polskich publicystów telewizyjnych, radiowych i prasowych – redaktor Jacek Żakowski.

– Cieszę się, że Wydział Prawa i Administracji US jest gospodarzem tego przedsięwzięcia. Jestem dumna, że podejmiemy tak ważne zagadnienie prawnicze, w tak znakomitym gronie i w tak ważnym dla miasta Szczecina miejscu – w naszym lokalnym parlamencie – powiedziała, otwierając wydarzenie dr hab. Ewelina Cała-Wacinkiewicz, prof. US, Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. – Praworządność jest pojęciem teleologicznym; odnosi się do celu, do którego państwo winno dążyć, lecz nigdy nie będzie w stanie osiągnąć go w pełni. Mimo to stale należy próbować, jak w klasycznym przesłaniu, które głosi, że „tylko tak zdobędziesz dobro, którego nie zdobędziesz” – dodała.

W czasie debaty prawnicy zmierzyli się nie tylko z problemem definiowania praworządności, ale również takich problemów jak wartości państwa prawa, edukacja obywatelska, struktury państwa demokratycznego, zaangażowania obywateli, a także środków pozwalających przywrócić porządek demokratyczny. – To zaangażowanie w obronę demokracji w Polsce było dużo mniejsze, niż powinno być w rozwiniętym społeczeństwie demokratycznym – powiedział prof. Marek Safjan.

Areopagici podkreślili konieczność spojrzenia na ten problem również od strony socjologicznej. Należy rozważyć, czy obecnie mamy w Polsce grunt do tworzenia silnych mechanizmów demokratycznych. Wnioski z debaty nie były optymistyczne, zwłaszcza, jeżeli nie zadba się, żeby z takim przekazem, jak płynął z debaty, docierać do wszystkich obywateli. – Jeżeli uznamy, że konstytucja jest również elementem umowy społecznej, to możemy jako wspólnota powiedzieć, że nie, nie odpowiada nam ten ustrój. Ale najpierw zmieńmy umowę, a nie poprzez fakty dokonane odrzucajmy ową umowę – powiedział prof. Marek Zubik.

Konstatując fakt występowania w Polsce największego od dziesięcioleci kryzysu konstytucyjnego, Areopagici zwrócili uwagę na potrzebę naprawy państwa prawnego. Zadanie to musi zostać jednak wykonane w zgodzie z duchem prawa. Metody, którymi praworządność została zrujnowana, nie mogą stanowić metody naprawy tego stanu rzeczy. – Naprawianie wszystkiego na poziomie instytucjonalnym zajmie kilka ładnych lat – o tej cierpliwości musimy cały czas społeczeństwu mówić – podkreślił prof. Adam Bodnar.

Areopag o pojmowaniu praworządności zgromadził przedstawicieli wszystkich szczecińskich środowisk prawniczych. Oprócz setki osób, które zasiadły na widowni, obrady Areopagu oglądało w Internecie setki widzów. Wskazuje to na fakt, iż problem, z którymi zmierzyli się Areopagici – pojmowanie praworządności – żywo zajmuje nasze społeczeństwo. Daje to powód do kontynuowania debaty w tej nowatorskiej formule także w przyszłości.