Tak jak warszawska Syrenka, posąg Dawida we Florencji czy posąg konny Marka Aureliusza z Rzymskiego Kapitolu, szczecińska fontanna będzie miała swoją replikę. Kopia zastąpi oryginał, który mimo licznych renowacji coraz bardziej ulega degradacji i nie może dalej pełnić funkcji fontanny.

Fontanna na pl. Orla Białego jest jednym z najcenniejszych zabytków sztuki barokowej Szczecina.

- Nie można pogodzić się z dalszą degradacją zabytku, która będzie postępowała w przypadku narażania go na zmienne warunki pogodowe i zanieczyszczenia, które są nieodłącznym elementem miejskiej aury. W związku z tym Miasto w uzgodnieniu ze służbami konserwatorskimi dla dobra zabytku ponownie podjęło decyzję o tym, aby w tym roku nie uruchamiać fontanny - informuje Andrzej Kus, rzecznik prasowy Zakładu Usług Komunalnych.

W najbliższych miesiącach też zostanie wykonana szczegółowa dokumentacja fontanny w 3D, która pozwoli na pełną inwentaryzację zabytku wraz ze wszystkimi uszkodzeniami. Dokumentacja będzie także bardzo pomocna do wykonania kopii z piaskowca, która stanie na miejscu przeniesionego do muzeum oryginału i będzie mogła bez przeszkód pełnić rolę fontanny. Prace nad wykonaniem repliki mają się rozpocząć w 2016 roku.  

To nie pierwszy przypadek w dziejach historii sztuki, kiedy dla dobra zabytku, oryginał zostaje przeniesiony do muzeum, a w jego miejscu staje kopia. Dzięki przeniesieniu przed wojną, do szczecińskiego muzeum, kolumn z cysterskiego klasztoru w Kołbaczu, możemy dziś oglądać ocalałe piękno średniowiecznej kamieniarki. Z uwagi na akty wandalizmu, jak i niekorzystny wpływ warunków atmosferycznych, przeniesiono, po konserwacji w maju 2008 r. warszawską Syrenkę, dzieło Konstantego Hegla z 1855 r., do Muzeum Historycznego M. St. Warszawy, a w jej miejscu stanęła kopia rzeźby. Na Akropolu starożytne kariatydy ateńskiego Erechtejonu przeniesiono do muzeum, zastępując rzeźbione kolumny kopiami. Podobnie z uwagi na niszczące warunki atmosferyczne zastąpiono kopią oryginał, cenne dzieło dłuta Michała Anioła, posąg Dawida we Florencji, który już w 1873 r. został przeniesiony do muzeum, czy podobnie posąg konny Marka Aureliusza z Rzymskiego Kapitolu.

 

Rys historyczny fontanny przy pl. Orła Białego

Barokowa fontanna - projekt arch. Johann Friedrich Graël z Berlina, wykonanie rzeźbiarz Johann Conrad Koch, mistrz kamieniarski Angerer. Fontanna powstała wraz z wodociągiem, budowanym na zlecenie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I. Uruchomiano została w 1732 roku. W połowie XIX w. znajdowała się już w bardzo złym stanie i była zagrożona rozbiórką. Uratowana została dzięki staraniom Jamesa Hobrechta – budowniczego szczecińskich wodociągów. W latach 1862-1866 r. została przesunięta na obecne miejsce, poddana gruntownej renowacji i podłączona do miejskiej sieci wodociągowej. Ustawiona na nowym, trzystopniowym podwyższeniu otrzymała wówczas metalowe ogrodzenie, usunięte podczas kolejnej konserwacji w latach trzydziestych XX w. Zabezpieczona piaskiem i żwirem, szczęśliwie przetrwała II wojnę światową, dzięki czemu już w lipcu 1946 r. została uruchomiona. W następnych latach poddawana była dwukrotnie konserwacji – w 1991 r. i w 2006 r. W trakcie tych ostatnich prac, poza konserwacją kamienia wykonano rekonstrukcję ogrodzenia, wycięto drzewa (wierzby) osłaniające fontannę, wykonano jej podpiwniczenie wraz z nowym przyłączem instalacji wodociągowej. Basen fontanny o rzucie powstałym z przenikania się kwadratu i czwórliścia, nawiązuje swoją formą do muszli. Wyrastający z niego czworoboczny trzon rozczłonkowany jest przez półkoliście zamknięte nisze z maszkaronami, „plującymi” strumieniami wody, która spływa do mniejszych mis, także w kształcie muszli. Z wieńczącej trzon misy, wyrasta „skała”, na której siedzi orzeł z rozpostartymi skrzydłami. Z wzniesionego do góry otwartego dzioba tryska woda, a głowę wieńczy królewska korona. Pod szponami orła pełzają jaszczurka i żółw.